အရက္ကဝင္ ေဆးလိပ္ျပင္၊ ျမန္မာဇာတ္႐ႈပ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မ်ားအတြင္း ဝင္လိုက္သည္ႏွင့္ မီးခိုးေတြက ႀကိဳဆိုႏႈတ္ဆက္ျခင္း ခံရမည္ ျဖစ္သည္။ ေဒသအေခၚ ‘ေဆးလိပ္’ မ်ားတြင္ မီးေတာက္ေတြ တဖြားဖြားႏွင့္ မီးခိုးေငြ႕ မ်ားသည္ ျမန္မာတို႔၏ အေလ့အထ စ႐ိုက္မ်ား ျဖစ္ေတာ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ အဓိက ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ေဆးလိပ္ ေရာင္းဆိုင္ေတြ မႈိလိုေပါက္ေအာင္ ရွိေနသည္။ မီးပြိဳင့္ လမ္းဆုံမ်ားတြင္ပင္ ကားရပ္လိုက္သည္ႏွင့္ ေဆးလိပ္ ေရာင္းသူေတြ ေရာက္လာတတ္သည္။ သူတို႔ အမ်ားဆုံး ေရာင္းခ်ေနၾကသည္က တ႐ုတ္ျပည္ထုတ္ ေမွာင္ခို တင္သြင္းလာေသာ အေပါစား စီးကရက္မ်ား ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လမ္းမႀကီးမ်ားေပၚတြင္ (အထူးသျဖင့္ မီးပြိဳင့္ လမ္းဆုံ ေနရာမ်ားတြင္) ကြမ္းစားၿပီး ေထြးထုတ္ထားေသာ ကြမ္းတံေတြးေတြကလည္း ရဲရဲနီေနတတ္သည္။

ဆင္းရဲသည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေဆးရြက္ႀကီးသည္ ျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ ေဆးလိပ္ႏွင့္ ေဆးရြက္ႀကီး ဆိုင္ရာ သတ္မွတ္ ျပ႒ာန္းထားသည့္ ဥပေဒမ်ား၏ အားနည္းခ်က္ ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ စစ္တပ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ရာစုထက္ဝက္ခန္႔ အုပ္စိုး ၿပီးသည့္ ေနာက္ပိုင္း တံခါးဖြင့္ေပးလိုက္သည္။ တံခါးဖြင့္ စီးပြားေရးစနစ္ကို က်င့္သုံးလိုက္သည္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္လိုက္ရသည့္ ျပႆနာမွာ ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီႀကီးမ်ား အၿပိဳင္အဆိုင္ လက္ဦးမႈယူၿပီး ျမန္မာ့ေစ်းကြက္ အတြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္လာၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အထီးတည္း ေနထိုင္ခဲ့ခ်ိန္တြင္ လူငယ္ေတြက အေနာက္တိုင္း စတိုင္ကို အထင္ႀကီး အတုခိုးခဲ့ၾကသည္။
“႐ုပ္ရွင္ေတြ ထဲကအတိုင္း လိုက္လုပ္ၾကည့္တာ” ဟု အသက္ ၄၂ ႏွစ္အရြယ္ ရွိေနၿပီ ျဖစ္ေသာ ေက်ာ္ဇင္လင္းက ေျပာျပသည္။ သူက အသက္ ၁၂ ႏွစ္သားေလာက္ ကတည္းက ေဆးလိပ္ေသာက္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ သူပထမဆုံး ေသာက္သည့္ စီးကရက္မွာ မိဘမ်ား ေရာင္းခ်သည့္ ကုန္စုံဆိုင္မွ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဆးလိပ္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားေနသည့္ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားကလည္း ေဆးလိပ္ကုမၸဏီ မ်ားေၾကာင့္ အမ်ိဳးသား က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစ႐ုံ မွ်မက ဆင္းရဲသားမ်ား အခြင့္အေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ေနရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ေဆးလိပ္ျပႆနာ အဓိက အေျဖ ရွာမရသည္မွာ အက်ိဳးစီးပြားကို ဦးတည္ ထားလြန္းေသာ အစိုးရေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ား ပေပ်ာက္ေရးကို အဓိကထားၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနသည္။ ကုန္သြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီႀကီးမ်ားလာၿပီး သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ မက္လုံးေတြ ေပးေနသည္ဟု အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဆးလိပ္ႏွင့္ ေဆးရြက္ႀကီး ထိန္းခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာ ဘန္ဂြန္ရီသီဖာကဒီက ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူဦးေရ သန္း ၆၀ ေက်ာ္ရွိသည့္အနက္ သုံးပုံတစ္ပုံခန္႔သည္ ေဆးလိပ္ကို ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ေသာက္သုံးေနၾကေၾကာင္း ေဆးလိပ္ ဆန္႔က်င္ေရးအတြက္ လႈပ္ရွားေနသူမ်ားက ေျပာၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ကလည္း ေဆးလိပ္ေနရာတြင္ ကြမ္းကို အစားထိုးၿပီး အာသာေျဖမႈမ်ား ရွိေနသည္။ အစီခံ စီးကရက္ လိုမ်ိဳးကေတာ့ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား၌သာ ရႏိုင္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သည္ အသက္ ၂၄ ႏွစ္ေအာက္မ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုပမာဏသည္ စီးကရက္ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားအတြက္ အဓိကပစ္မွတ္ ျဖစ္ေတာ့သည္။

အခြင့္အေရး တံခါးေခါက္သံမ်ား

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စီးကရက္ ေသာက္သုံးသူ ၉ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာ အေနာက္တိုင္းစတိုင္ အစီခံ စီးကရက္မ်ားကို ေသာက္သုံးၾကေၾကာင္း က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ သိရသည္။ ထိုအခ်က္က ႏိုင္ငံျခားထုတ္ စီးကရက္မ်ား ျမန္မာ့ ေစ်းကြက္အတြင္း တင္သြင္းလွ်င္ ဆုံး႐ႈံးမႈ မ်ားေစႏိုင္သည့္ အဓိက အေၾကာင္းတရား ျဖစ္ေနသည္။

ရန္ကုန္ရွိ ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံ ကင္ဆာဌာနတြင္ လူမ်ား ျပည့္က်ပ္ေနတတ္သည္။ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) ၏ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဆးလိပ္ ေသာက္သုံးသူ ငါးဦးတြင္ တစ္ဦးသည္ ယင္းႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္သည့္ ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ ေသဆုံးေနၾကရသည္။
ေနာက္လာမည့္ ေလးႏွစ္အတြင္း စီးကရက္ ေရာင္းအားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ တိုးလာႏိုင္ေၾကာင္း ေဆးရြက္ႀကီး ထုတ္လုပ္မႈ သုေတသနအဖြဲ႕ Euromonitor မွ သုေတသီ ေရွာင္မက္ဂူးလ္က ဆိုသည္။

တ႐ုတ္ျပည္တြင္ အႀကီးဆုံး ေဆးလိပ္ ထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၸဏီႀကီး တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔အဆင့္ (၅) ရွိသည့္ Hongyun Honghe Group သည္ ျပည္တြင္း လိုအပ္ခ်က္အရ တစ္ႏွစ္လွ်င္ စီးကရက္ေပါင္း သုံးဘီလီယံခန္႔ ထုတ္လုပ္ ေပးေနရသည္။“အရည္အခ်င္းျပည့္ ေစ်းကြက္ မန္ေနဂ်ာမ်ား၊ ထက္ျမက္ ထူးခြၽန္သည့္ အေရာင္းကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အေရာင္းျမႇင့္တင္ေရး အတြက္ လုံေလာက္သည့္ ပ႐ိုမိုးရွင္းပြဲမ်ား၊ ျဖန္႔ခ်ိေရးအတြက္ ကားမ်ား” ႏွင့္ အခိုင္အမာ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ ကုမၸဏီႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္းကို ကုမၸဏီပိုင္ Website တြင္ ေၾကညာၿပီး လုပ္ကိုင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။

ကမာၻ႔ဒုတိယ အႀကီးဆုံး စီးကရက္ ကုမၸဏီႀကီး တစ္ခုျဖစ္သည့္ British American Tobacco သည္ ေနာက္လာမည့္ ငါးႏွစ္အတြင္း ဝန္ထမ္းေပါင္း ၄၀၀ ႏွင့္ ေဒၚလာသန္း ၅၀ ေက်ာ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ လ်ာထားေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားထားသည္။ ကမာၻ႔နံပါတ္ႏွစ္ အဆင့္ရွိ Japan Tobacco International ကုမၸဏီႀကီးကလည္း မည္သို႔ ေဝဖန္ျပစ္တင္မႈမ်ား ရွိသည္ဆိုေစ မိမိတို႔ လုပ္ငန္းကို တိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္သြားရန္ ျပင္ဆင္ထားၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။
“ျပည္တြင္း စီးကရက္ ကုမၸဏီေတြက မယွဥ္ႏိုင္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံျခား ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီေတြက အစိုးရကို အာမခံခ်က္ေတြ၊ မက္လုံးေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးေပးၿပီး ဝင္လာၾကတာ။ စက္႐ုံေတြ ေဆာက္မယ္။ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ေပးမယ္ စတာေတြေပါ့” ဟု World Lung ေဖာင္ေဒးရွင္းမွ အႀကီးတန္း အႀကံေပးတစ္ဦးျဖစ္သူ ဂ်ဴးဒစ္မက္ေကးက ဆိုသည္။ သူက တီဘီေရာဂါ အျမစ္ျဖတ္ ေခ်မႈန္းေရးအတြက္ လႈပ္ရွားေနသူလည္း ျဖစ္သည္။

အမိန္႔ႏွင့္ အာဏာတည္မႈမ်ားေခါင္းပါး

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႕က ႀကီးမွဴးက်င္းပသည့္ ေဆးလိပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ညီလာခံသို႔ တက္ေရာက္ၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ ေရးထိုးထားသည့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဥပေဒသာ ရွိၿပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္မႈမွာ အားနည္းေသးေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ WHO ကမည္သို႔ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ထားသည္ဆိုေစ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မႈေတြ အားနည္းလွသည္။ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ေနရာမ်ားတြင္ ေဆးလိပ္ ေသာက္သုံးျခင္းကို တားျမစ္ထားသည္မွာ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ကတည္းက ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဥပေဒက မထိေရာက္၊ သတ္မွတ္ထားသည့္ ျပစ္ဒဏ္ကလည္း မဆိုစေလာက္ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ဥပေဒက မည္သို႔ပင္ ဆိုေစကာမူ မထီမဲ့ျမင္ ျပဳသူေတြက ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဆးလိပ္မ်ား ထုတ္လုပ္ေနသည့္ ကုမၸဏီမ်ား၏ ေၾကာ္ျငာမ်ားကို ပိတ္ပင္ ထားေသာ္လည္း ထိုကုမၸဏီမ်ားသည္ လူမႈေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ကူညီရျခင္း၊ ပညာေရး ေထာက္ပံ့ေငြမ်ား ေပးရျခင္း၊ မိဘမဲ့ ေက်ာင္းမ်ားသို႔ လွဴဒါန္းရျခင္းမ်ား ရွိေနသည္။ ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီမ်ားသည္ လူငယ္မ်ားကို ရည္ရြယ္ မထုတ္လုပ္ရဟု ဆိုထားေသာ္လည္း ေတးဂီတ ေဖ်ာ္ေျဖပြဲမ်ား၊ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပေနသည့္ ေရသဘင္ပြဲမ်ားကို စပြန္ဆာေပး ေထာက္ပံ့ေန႐ုံမက ထိုပြဲမ်ားတြင္ လူငယ္မ်ားကို စီးကရက္မ်ား အခမဲ့ ေပးေဝျခင္းမ်ားကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ျပဳလုပ္ေနၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏိုင္ငံျခား စီးကရက္ တံဆိပ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ Camel ႏွင့္ Benson & Hedges တို႔ကို ျပည္တြင္းသို႔ တင္သြင္းမႈအား ထိန္းခ်ဳပ္ ထားေသာ္လည္း ျပည္တြင္းထုတ္ စီးကရက္မ်ားထက္ သုံးဆပိုၿပီး ေရာင္းခ်ေနၾကရသည္။
“ျပည္တြင္းမွာ စက္႐ုံကို ဖြင့္ေပးလိုက္ရင္ ေစ်းေပါေပါနဲ႔ ေရာင္းႏိုင္မွာေပါ့” ဟု ႏိုင္ငံတကာ တီဘီႏွင့္ အဆုပ္ေရာဂါ ဆန္႔က်င္ေရးအဖြဲ႕မွ ရာဇာညြန္႔က ေျပာၾကားသည္။
“အဓိက ျပႆနာက အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈေတြ အစိုးရအဖြဲ႕ထဲမွာ ရွိေနတာေၾကာင့္ ျပည္သူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး ဆိုတာကို သူတို႔နဲ႔ မဆိုင္သလို လုပ္ထားၾကတာ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပထမဆုံး အရက္ကုမၸဏီေတြ လာဖြင့္ၾကတယ္။ ခုဆိုရင္ ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီေတြ ေရာက္လာၾကၿပီ” ဟု ၎ကဆိုသည္။

ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္မႈမ်ား

၂၀၁၂ ႏွစ္လယ္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာ့ရင္းႏွီးျမႇဳပ္မႈ ေကာ္မရွင္သည္ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီမ်ား၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈမ်ားကို ဖိတ္ေခၚၿပီးေနာက္ ‘ျပည္သူမ်ားအတြက္ ေသာက္သုံးရန္မသင့္’ ဟူ၍ အႏွစ္ႏွစ္အလလက ပိတ္ပင္ထားခဲ့သည့္ အရက္စက္႐ုံမ်ား ထူေထာင္ခြင့္ႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို ခြင့္ျပဳေပးခဲ့သည္။

ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနေသာ သူမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း ၿပီး ဖက္စပ္လုပ္ငန္းမ်ား အသြင္ျဖင့္ အရက္ခ်က္ လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္လာၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေဆးလိပ္ ေသာက္သုံးျခင္းကို တင္းက်ပ္သည့္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ား စတင္လုပ္ေဆာင္ လာခဲ့သည္။ ေဒသဆိုင္ရာ ေဆးလိပ္ ဆန္႔က်င္ေရး အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရး သတိေပးခ်က္ အစီအစဥ္မ်ား လုပ္ေဆာင္ျပၿပီး သေဘာတူထားမႈ မ်ားကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျပေနၾကသည္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႕တြင္ သူတို႔မည္မွ် လုပ္ေဆာင္သည္ဆိုေစ မည္သူကမွ် ဂ႐ုမစိုက္ၾကေၾကာင္း လႈပ္ရွားမႈတြင္ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္သူမ်ားက ဆိုသည္။

အသက္ ၄၃ ႏွစ္အရြယ္ ရွိၿပီျဖစ္ေသာ ကိုေက်ာ္ဦးသည္ ျပည္တြင္းထုတ္ ေဆးလိပ္လည္း ေသာက္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံထုတ္ Red Ruby စီးကရက္ကိုလည္း ေသာက္သည္။ သူ႔ဘဝသက္တမ္း ထက္ဝက္ေလာက္ ေဆးလိပ္ ေသာက္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သူယခု ေဆးလိပ္ ျဖတ္လိုက္ၿပီဟု ေျပာသည္။ သူအသက္႐ွဴ မဝေသာေၾကာင့္ ယခုလို ေဆးလိပ္ ျဖတ္လိုက္ရျခင္း ျဖစ္ သည္။
“ေဆးလိပ္ ေသာက္တာ မေကာင္းဘူးလို႔ ဘာေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ့္ဆရာေတြ ေျပာခဲ့တယ္ဆိုတာ ခုမွသိရေတာ့တယ္” ဟု သူကဆိုသည္။

ႏိုင္ငံျခား ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ထိုးေဖာက္ ဝင္ေရာက္လာျခင္းမွာ ျပည္တြင္း ေစ်းကြက္ လိုအပ္ခ်က္ တစ္ခုတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ေပ။ သူတို႔က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ စက္႐ုံမ်ား ကုမၸဏီမ်ားကို အေျခစိုက္ၿပီး အာရွႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ျမန္မာထုတ္ ေဆးလိပ္မ်ားကို တစ္ဆင့္ တင္ပို႔ရန္ ရည္ရြယ္ ထားၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လယ္ယာလုပ္ငန္းႏွင့္ ဘိုးဘြား ပိုင္ေျမယာမ်ား ေပါမ်ားမႈသည္ စီးကရက္ ထုတ္လုပ္မည့္ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားအတြက္ မ်က္စိက်စရာလည္း ျဖစ္ ေနေတာ့သည္။

ျမန္မာ ေဆးလိပ္ေသာက္သုံးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားမႈတြင္ ဒါ႐ိုက္တာအျဖစ္ တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ ေနသူ မာ့ခ္ဖာမီနာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွ British American Tobacco ကုမၸဏီကို ထြက္သြားေစရန္ စည္း႐ုံ လႈံ႕ေဆာ္ေနသည္။ ထိုကုမၸဏီ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ပူးေပါင္း ပါဝင္ထားသူေတြ ကလည္း ရာထူးအဆင့္ နည္းနည္းေနာေနာ သူေတြမဟုတ္။ ထိုစက္႐ုံကို ေဆာက္ရန္အတြက္ လယ္သမားေတြကလည္း မိမိတို႔ လယ္ေျမမ်ားကို သိမ္းယူထားမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျပႆနာေႂကြးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိလာႏိုင္ေသးသည္။

ဖာမီနာက ကမာၻ႔ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီႀကီးတစ္ခုသည္ လူမႈေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ျပႆနာ ေတြကို တစ္ေလွႀကီး ရင္ဆိုင္ရလာဖြယ္ ရွိေၾကာင္း သတိေပးထားသည္။ အထူးသျဖင့္ ေျမယာကို အဓမၼ သိမ္းထားၿပီး စက္႐ုံေဆာက္ခြင့္ ေပးထားသည့္ ကိစၥႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားအေပၚ ဆက္ဆံေရး ညံ့ဖ်င္းျခင္းမ်ားသည္ အနာဂတ္ ျပႆနာ ျဖစ္သည္ဟု သူကဆိုသည္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံက ျပည္သူေတြဟာ အလုပ္ေတာ့ လိုခ်င္လိုမယ္။ ကင္ဆာကိုေတာ့ လိုခ်င္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုတာ ျပည္သူေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိရင္ ေကာင္းတာေပါ့။ ျပည္သူေတြကို သတ္ဖို႔ ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္ေကာင္းမလဲ” ဟု ဖာနီနာ၏ ေျပာစကားသည္ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္သည္။

(အယ္ဒီတာတစ္ဦး)
Ref: Big Tobacco Eyes Myanmars Market, Lim Li Min (Aljazeera)

The Voice Weekly