အိမ္ေထာင္ေရးအဆင္မေျပတဲ့ ပါကစၥတန္အမ်ဳိးသမီးေတြ

မာဆို မာဆာရခန္ရဲ့ အသက္က ၂၂ နွစ္ပါ။

“အိမ္ေထာင္က် သြားတာက မိဘေတြ ေပးစား တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ့္စိတ္ၾကိုက္ အိမ္ေထာင္ျပုတာလည္း မဟုတ္ဘူး။  က်မကို အ႐ုပ္တ႐ုပ္လုိပဲ ေရာင္းလိုက္တာပါ။”

သူ့မိဘေတြက သူ့ကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၅၀ နဲ့ ေရာင္းခဲ့တာာပါ။ ၉ နွစ္ၾကာတဲ့အခါ မွာေတာ့ လင္မယားျပတ္စဲဖို့ ေလွ်ာက္ထားရင္းနဲ့ ရံုးေတာ္ကို ေရာက္ေနျပန္ပါတယ္။ သူ့လိုပဲ လင္မယားျပတ္စဲလိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားတဲ့အမႈေတြ ပါကစၥတန္နိုင္ငံမွာ တစထက္တစ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ ---

ပါကစၥတန္မွာ အိမ္ေထာင္ကြဲတာဟာ လူတုိင္းမလုပ္ခ်င္တဲ့ ကိစၥပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ တခုလပ္ဘ၀ကို ေ႐ြးခ်ယ္ေလ့မ႐ွိပါဘူး။ အခုေတာ့ အိမ္ေထာင္ကြဲဖို့ ေလွ်ာက္ထားတဲ့အမႈေတြ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ မနွစ္တုန္းက ပတ္႐ွ၀ါျမို့က တရားရံုးမွာ အမႈေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္႐ွိပါတယ္။ ၁၉၉၈ ခုနွစ္တုန္းက အမႈေပါင္း ၈၀ ပဲ ႐ွိခဲ့တာပါ။

မာဆို မာဆာရခန္ရဲ့ အိမ္ေထာင္ကြဲလိုေၾကာင္း ရံုးေတာ္မွာ မေလွ်ာက္ထားခင္မွာ သူ့ရဲ့ ခယ္အို သူ့ကို လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အနုိင္က်င့္ခဲ့ပါေသတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစလို့ သူ့ဘ၀လည္း ခက္ခဲလာတယ္လို့ မာဆို မာဆာရခန္က ေျပာျပပါတယ္။

“သူတို့ တအိမ္တည္းမွာ ဘယ္လိုလုပ္ေနမွာလဲ။ က်မရဲ့ မိဘေတြကလည္း ေယာက်္ားအိမ္ ကေန သူတို့အိမ္ သြားတာကို မၾကိုက္ဘူး။ အိမ္ငွားေတာ့လည္း မိန္းမသားတေယာက္တည္း ဆုိျပီးေတာ့ ဘယ္သူမွ အိမ္မငွားခ်င္ၾကဘူး။”

ဒီလိုနဲ့ သူ့ သူငယ္ခ်င္းရဲ့မိသားစုနဲ့ေနျပီး ပတ္႐ွ၀ါျမို့မွာ အလွျပင္ဆုိင္တဆုိင္မွာ အလုပ္ရပါတယ္။ ေ႐ွး႐ုိးစြဲ ပက္႐ွ္တြန္အသိုင္းအ၀ုိင္းမွာ အိမ္ေထာင္ကြဲဖို့ ေတာင္းဆုိတဲ့သမီးေတြကို မိသားစုသိကၡာက်ေအာင္ လုပ္တယ္လို့ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပဿနာေတြ ၾကီးထြားလာတဲ့အခါ အိမ္ေထာင္ကြဲဖို့ ေတာင္းဆုိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ျခိမ္းေျခာက္ခံရပါတယ္၊ တခ်ဳိ့က အသတ္ခံရပါတယ္။

မနွစ္တုန္းက ထင္႐ွားတဲ့ ပက္႐ွ္တြန္အဆုိေတာ္ ဂါဇလာ ဂ်ာဗစ္ကို သူရဲ့ခင္ပြန္းေဟာင္းက ေသနတ္နဲ့ ပစ္သတ္တဲ့အမႈ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ အမွန္က သူ့ရဲ့ခင္ပြန္းမွာ မိန္းမၾကီး ႐ွိနွင့္ေနတာကို ေနာက္က်မွ သိတဲ့အတြက္ ဂ်ာဗစ္က အိမ္ေထာင္ကြဲဖို့ ေတာင္းဆုိခဲ့တာပါ။ သမီး အသတ္ခံရတဲ့အတြက္ ဂ်ာဗစ္ရဲ့ မိခင္မွာ ပူေဆြးေနတုန္းပါပဲ။ ဥပေဒအရ တရားမွ်တမႈကိုလည္း ေစာင့္ေနရတုန္းပါပဲ။

ဒီလိုပဲ မာဆို မာဆာရခန္ရဲ့အမႈကလည္း မျပတ္ေသးပါဘူး၊ အမႈက ေလာေလာဆယ္မွာ ပတ္႐ွ၀ါျမို့က အထက္တရားရံုးကို ေရာက္ေနပါတယ္။ ေ႐ွ့ေန အမ္းစလင္းခန္က လြန္ခဲ့တဲ့ ၅ နွစ္အတြင္းမွာ အိမ္ေထာင္ကြဲခ်င္လို့ ရံုးတင္တဲ့ အမႈေပါင္း ၂ ဆေလာက္ ပိုမ်ားလာတယ္လို့ ေျပာပါတယ္။

“ဆင္းရဲမႈ၊ အမ်ဳိးသမီးအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ့ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးေတြကို နားလည္လာၾကတာက အဓိက အေၾကာင္းေတြေပါ့။ အၾကမ္းဖက္ခံရ၊ အိမ္ေထာင္႐ွင္မအခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရရင္ အိမ္ေထာင္ကြဲခြင့္ အတြက္ ေလွ်ာက္ထားနိုင္တယ္ဆုိတာကို မီဒီယာေတြကတဆင့္ သိလာတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ တရားရံုးကို ေရာက္လာၾကတယ္။”

ဂ်အမ္မီယာ ဒါ၀ိတ္ဆိုတဲ့ အစၥလာမ္ေက်ာင္းဟာ အစၥလာမ္ဘာသာအဆံုးအမေတြကို သင္ၾကားျပသရာဌာန ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းမွာ အဓိက ေမးျမန္းေဆြးေနြးၾကတဲ့ အေၾကာင္း ေတြထဲမွာ ၄၀ ရာခုိ္င္နႈန္းက အိမ္ေထာင္ကြဲတာနဲ့ ပတ္သက္ပါတယ္၊ အဆံုးအမ နာယူဖို့ လာၾကသူေတြထဲမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါ၀င္ေနပါတယ္။

“အိမ္ေထာင္ကြဲတာက လူ့အဖြဲ့အစည္းကို လံုး၀ ဖ်က္စီးေစတဲ့အေၾကာင္းပဲ” လို့ ေဒသက အစၥလာမ္မစ္ဘာသာကြ်မ္းက်င္သူ မုဖတီ အက္ဗဒူ ကာဒါက ေျပာပါတယ္။

“ဒါေၾကာင့္ တရား၀င္ပဲ ဆုိဆို၊ အစၥလာမ္ဘာသာက အားမေပးပါဘူး။’

အစၥလာမ္ဘာသာမွာ လင္မယားကြဲတာထက္ ျပန္လည္ေပါင္းထုပ္သြားတာမ်ဳိးကိုပဲ အားေပးတယ္လို့ မုဖတီ အက္ဗဒူ ကာဒါက ေျပာပါတယ္၊

အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးအဖြဲ့တဖြဲ့ျဖစ္တဲ့ အူးရတ္ ေဖာင္ေဒး႐ွင္း (Aurat Foundation)ရဲ့ အဆိုအရ မနွစ္တုန္းက အိမ္ေထာင္ကြဲဖို့  ေတာင္းဆုိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြအပါအ၀င္ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈအတြင္းမွာ အမ်ဳိးသမီး ၈ ေထာင္ေက်ာ္ ေသဆံုးသြားတယ္လို့ ဆုိပါတယ္။

အဖြဲ့ရဲ့ညြန္ၾကားေရးမႉး ႐ွာဘီနာ အရစ္က “အၾကမ္းဖက္တာကိုေတာ့ သည္းခံဖို့ မသင့္ပါဘူး။ က်မတို့ အသိုက္အ၀ိုင္းနဲ့ ဓေလ့ထံုးတမ္းမွာ မိန္းကေလးဆုိတာ တၾကိမ္အိမ္ေထာင္ျပုျပီး တသက္လံုး ျမဲရမယ္ဆုိတဲ့ အယူအဆက မွားယြင္တယ္” လို့ ေျပာပါတယ္။

တရားရံုးမွာ တေန့လံုး အမႈရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ခန္ကေတာ့ သူ့ေယာက်္ားဆီကေန ကေလးစရိတ္နဲ့ နစ္နာေၾကးေတြကို မေမွ်ာ္ကိုးဘူးလို့ ေျပာပါတယ္။ အမႈကို ျမန္ျမန္ ျပီးသြားေစခ်င္ေနပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ သူ့ရဲ့လံုျခံုေရးအတြက္လည္း စိုးရိမ္ေနရပါတယ္။

“အိမ္မွာေနလည္း တေယာက္ေယာက္က လာသတ္မွာကို ေၾကာက္ေနရတယ္။ လမ္းထြက္ေတာ့လည္း တေယာက္ေယာက္က အက္ဆစ္နဲ့ ပက္သြားမွာကို ေၾကာက္ေနရတယ္။”

(Pakistani Women Turning to Divorce by Mudassar Shah, Peshwar, Pakistan)

by ဒီဗြီဘီ