အလုပ္သမားအမ်ားစု အခြင့္အေရးမ်ား ဆုံး႐ႈံးေနဆဲ

စက္႐ုံလုပ္သားမ်ားႏွင့္ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား အေနျဖင့္ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္မ်ားထက္စာလွ်င္
အလုပ္သမားအခြင့္အေရး အခ်ဳိ႕ရရွိလာေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာမူ ဖိအားေပးခံရျခင္း၊ ရပိုင္ခြင့္ႏွင့္
ခံစားခြင့္ ဆုံး႐ႈံးမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရဆဲျဖစ္ေၾကာင္း အလုပ္သမားေရးရာ လႈပ္ရွားသူမ်ားက
ေျပာသည္။

"အလုပ္သမားအဖြဲ႕အစည္းေတြက ဖြဲ႕စည္းခြင့္ ရရွိထားတာကလြဲရင္ က်န္တဲ့ သမဂၢရဲ႕ တာ၀န္ေတြ
ဘာမွလုပ္ခြင့္မရဘူး" ဟုအလုပ္သမားအေရး လႈပ္ရွားသူ ဦးေဌးက ေျပာသည္။

"သူတုိ႔အေနနဲ႔ စက္႐ုံထဲမွာ အလုပ္သမားသမဂၢအျဖစ္ ပုံမွန္စည္းေ၀းခြင့္မရဘူး။ အစည္းအေ၀း
ထုိင္ခြင့္မရွိဘူး။ တခ်ဳိ႕စက္႐ုံေတြမွာဆုိ ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းဖို႔ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ စက္႐ုံ အုပ္ခ်ဳပ္
ေရးပုိင္းက လူေတြနဲ႔ ေတြ႕ခြင့္မရွိဘူး" ဟု ၎က ေျပာသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား ဖြဲ႕စည္းရန္ စက္႐ုံတြင္း အင္တုိက္အားတုိက္ လႈပ္ရွား
ခဲ့သည့္ အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္မ်ား အလုပ္ထုတ္ခံရျခင္းမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး စက္႐ုံတခ်ဳိ႕တြင္
အလုပ္သမားမ်ား ဖြဲ႕စည္းထားေသာ အလုပ္သမားသမဂၢအား အတုိက္အခံျပဳမည့္ အလုပ္သမား
အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ကို စက္႐ုံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းက ႀကီးမႉး၍ ဖြဲ႕စည္းထားေလ့ရွိေၾကာင္း လႈပ္ရွားသူမ်ားက
ေျပာသည္။

အလုပ္သမားေရးရာ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္သူ Action Labour Right အဖြဲ႕၀င္ေဟာင္း
ဦးေက်ာ္ျမင့္ကလည္း အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ယခင္ကထက္စာလွ်င္
အခြင့္အေရးအခ်ဳိ႕ ပုိမုိရရွိလာသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာမူ အဘက္ဘက္မွ အဆင္မေျပမႈ
မ်ားျဖင့္ ႐ုန္းကန္ေနရဆဲဟု ေျပာသည္။

"ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ေတြကုိ ကူညီတဲ့အခ်ိန္မွာ ေတြ႕ၾကံဳရတာက အလုပ္ရွင္တခ်ဳိ႕
အေနနဲ႔ စက္႐ုံတြင္းလႈပ္ရွားမႈေတြ လုပ္တဲ့ လူေတြ၊ အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္ေတြရယ္ကို မလုပ္
ျဖစ္ေအာင္ ဖိအားေပးတာ၊ အလုပ္ျဖဳတ္တာေတြကို ၾကံဳရပါတယ္။ အလုပ္ရွင္ေတြမွာ အလုပ္သမား
တစ္ေယာက္ ဒီလုိလုပ္ရွားမႈေတြကို မလုပ္ႏုိင္ေအာင္ ဖိအားေပးတဲ့နည္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။
အသိသာဆုံးကေတာ့ လစာ ျဖတ္တာပဲ။ အလုပ္သမားေတြက မွတ္ပုံတင္ဖုိ႔စတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း
ဆုိင္ရာ ကိစၥေတြအတြက္ အျပင္ထြက္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ လစာျဖတ္မယ္ဆုိတာနဲ႔ ေတာ္တန္႐ုံလူက
မသြားႏုိင္ေတာ့ပါဘူး" ဟု ဦးေက်ာ္ျမင့္က ဆုိသည္။

'ေခတ္သစ္ကြ်န္သေဘာက္' အမည္ရွိ ရန္ကုန္ စက္မႈဇုန္အတြင္းမွ အလုပ္သမားမ်ား အေျခအေန
အစီရင္ခံစာကုိ လုပ္သားႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ေရးရာ အတုိင္ပင္ခံစင္တာ (Labour Right Clinic-LRC)
က ေအာက္တုိဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

အဆုိပါ အစီရင္ခံစာသည္ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီးအတြင္းရွိ စက္မႈဇုန္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္
လႈိင္သာယာစက္မႈဇုန္တုိ႔ရွိ စက္႐ုံေပါင္း ၄၅ ႐ုံ မွ အလုပ္သမား ၁,၄၀၀ ေက်ာ္ကိုေလ့လာၿပီး
ေရးသားျပဳစုခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

လုပ္သားႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ေရးရာ အတုိင္ပင္ခံ စင္တာအေနျဖင့္ အစီရင္ခံစာအတြက္ ေလ့လာမႈမ်ား
ကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလတြင္ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး အဆုိပါကာလတြင္ အလုပ္သမား
ဥပေဒႏွင့္ အလုပ္သမားေရးရာ အျငင္းပြားမႈ ေျဖရွင္းေရးဥပေဒတုိ႔ ထြက္ေပၚခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း
တစ္ႏွစ္တာကာလအတြင္း အလုပ္သမားတို႔၏ လုပ္ကိုင္ရမႈအေျခအေနမ်ားသည္ သိသာစြာ
တုိးတက္ေျပာင္းလဲျခင္း မရွိခဲ့ဟု ဆုိသည္။

"ရန္ကုန္ရွိ စက္မႈဇုန္ ၁၃ ခုတြင္ အလုပ္ လုပ္ကိုင္ေနရေသာ အလုပ္သမားမ်ားသည္ အႏၲရာယ္
မကင္းေသာ၊ ပူေလွာင္ အိုက္စပ္၍ လူမ်ားျဖင့္ ႁပြတ္သိပ္ေနသည့္ စက္႐ုံမ်ားတြင္ တစ္ေန႔လွ်င္
၁၁ နာရီ၊ တစ္ပတ္တြင္ေျခာက္ရက္ ပုံမွန္အလုပ္ဆင္းေနရပါသည္" ဟု အစီရင္ခံစာ က ေဖာ္ျပ
ထားသည္။

"အခ်ိန္ပုိ အလုပ္ဆင္းရတာဟာလည္း ေျဖရွင္းဖို႔ထက္ ကုိင္တြယ္ရခက္ခဲတဲ့ ျပႆနာပါပဲ။ အခ်ိန္ပုိ
ေၾကးမရွိရင္ အလုပ္သမားေတြ ၀င္ေငြဟာ လုံး၀မေလာက္ငဘူး။ ဒီအတြက္ ဆႏၵပါသည္ျဖစ္ေစ၊
မပါသည္ျဖစ္ေစ သူတို႔ အခ်ိန္ပုိဆင္းေနရတယ္"ဟု အလုပ္သမားအေရး လႈပ္ရွားသူ ကိုရန္ႏုိင္ေထြး
က ေျပာသည္။

ယမန္ႏွစ္က အလုပ္ရွင္၊ အလုပ္သမားညိႇႏႈိင္း ဖ်န္ေျဖမႈမ်ားကို သက္ဆုိင္ရာ၀န္ႀကီးဌာန တာ၀န္ရွိသူ
မ်ားက ဦးေဆာင္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး အလုပ္သမားမ်ားအား လစာေပးသည့္စနစ္ကို ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ
တြက္ခ်က္ရွင္းျပၿပီးမွေပးရန္ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ား ေပးခဲ့ေသာ္လည္း လက္ရွိအခ်ိန္ထိ အလုပ္သမား
အမ်ားစုမွာ မိမိတို႔၏ လစာေပးစနစ္အား လည္းေကာင္း၊ မည္သည့္ ပမာဏက မည္သည့္အတြက္
ျဖစ္သည္ကို ကြဲျပားစြာေျပာႏုိင္ျခင္းမရွိဟု ဆုိသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ဦးပိုင္းမွ အစျပဳခဲ့သည့္ အလုပ္သမားဆႏၵထုတ္ေဖာ္မႈမ်ား ရာႏွင့္ခ်ီ ျဖစ္ပြားခဲ့
ၿပီးေနာက္ အဆိုပါဆႏၵၵထုတ္ေဖာ္မႈမ်ား၏ ရလဒ္အျဖစ္ အလုပ္သမားဥပေဒသစ္၊ အလုပ္သမားေရး
ရာအျငင္းပြားမႈ ေျဖရွင္းေရးဥပေဒႏွင့္ နည္းဥပေဒမ်ား၊ အလုပ္သမားအျငင္းပြားမႈ ညိႇႏႈိင္းဖ်န္ေျဖေရး
အဖြဲ႔မ်ား၊ ခုံသမာဓိေကာင္စီ စသျဖင့္ေပၚထြက္လာေသာ္လည္း တစ္ႏွစ္အတြင္း အဆုိပါဥပေဒမ်ား
ႏွင့္ ဖ်န္ေျဖေရး အဖြဲ႕မ်ား၏ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမွာ အလုပ္သမားမ်ား၏ အဖိႏွိပ္ခံဘ၀ကို
ေျပာင္းလဲပစ္ႏုိင္သည္အထိ အားမေကာင္းခဲ့ေပ။

"အထင္ရွားဆုံး သာဓကကေတာ့ ေတာ္၀င္အလုပ္သမားေတြကိစၥပဲ။ ဒီအျငင္းပြားမႈဟာ ဥပေဒအရ
အျမင့္ဆုံးျဖစ္တဲ့ ခုံသမာဓိေကာင္စီ အထိ ေရာက္ၿပီး အလုပ္သမားေတြရဲ႕ ေတာင္းဆုိခ်က္ေတြကို
ျဖည့္ဆည္းေပးဖုိ႔ အမိန္႔ခ်ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဥပေဒအရဆုိ ခုံသမာဓိေကာင္စီရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္က
အျမင့္ဆုံးျဖစ္ၿပီး မလုိက္နာဘဲေနလုိ႔မရဘူး။ ဒါေပမ့ဲ ေတာ္၀င္သစ္အေခ်ာ ထည္စက္႐ုံပိုင္ရွင္
ကေတာ့ အဲ့ဒီအဆုံးအျဖတ္ကို အခုထိ မလုိက္နာေသးသလုိ အဲ့ဒီအတြက္ ဘာအေရးယူမႈမွလည္း
မရွိပါဘူး"ဟု ကိုရန္ႏုိင္ေထြးက ေျပာသည္။

ႏိုႏိုေအာင္  -  ျမန္မာတုိင္း(မ္)