ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အသက္မျပည့္ေသးတဲ့ ကေလးစစ္သားေတြ ထပ္မံစုေဆာင္းျခင္း မရွိေတာ့ဘူး ဆုိေပမယ့္ မၾကာခင္ကမွ တပ္ထဲေရာက္လာၾကတဲ့ အသက္မျပည့္ေသးသူ ကေလးစစ္သားေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနတုန္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔က စလုိ႔ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးစစ္သားေတြ မရွိေတာ့ေအာင္ လုပ္ေဆာင္မယ္လုိ႔ ျမန္မာအစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ ကတိေပး ေျပာဆုိထားတဲ့ၾကားက အခုလုိ ကေလးစစ္သားေတြ ရွိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက သာယာလွပတဲ့ အပန္းေျဖ ကမ္းေျခေနရာေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ေခ်ာင္းသာရြာဟာ ျပည္တြင္း ျပည္ပက လာေရာက္ လည္ပတ္သူေတြနဲ႔ ျပည့္ေနေပမယ့္လည္း ေဒသခံ ရြာသားေတြဟာ ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့စြာနဲ႔ ဘ၀ရပ္တည္ေရးအတြက္ ႐ုန္းကန္ေနၾကရတာပါ။ ဒီအထဲမွာ မင္းသူတုိ႔ မိသားစုလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ဘ၀က ႐ုန္းထြက္ၿပီး မိသားစုကုိ ေထာက္ပံ့ေပးခ်င္တဲ့ မင္းသူတေယာက္ အိမ္မက္ မမက္ဘူးတဲ့ အခြင့္အေရးဗန္းျပၿပီး စစ္တပ္ထဲ၀င္ဖုိ႔ စည္း႐ုံးသူ ပြဲစားရဲ႕လက္ခ်က္ေၾကာင့္ အသက္မျပည့္ခင္ ၁၄ ႏွစ္သားအရြယ္မွာကတည္းက သားစုေဆာင္းေရးကတဆင့္ တပ္ထဲကုိ ေရာက္သြားပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္ထဲေရာက္သြားတဲ့အခါ အျပင္မွာ သူ႔ကုိ ေျပာျပလုိက္တဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ မုိးနဲ႔ေျမ ကြာျခားေနတာကုိ ေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္း တပ္ထဲက မၾကာခင္ကမွ ျပန္ထြက္ေျပးလာတဲ့ မင္းသူက ေျပာျပပါတယ္။
“သူတို႔က ေကၽြးတဲ့ဥစၥာေတြက ေကာင္းလည္းမေကာင္းဘူး၊ ၿပီးေတာ့ ႏွိပ္စက္တယ္၊ ဆဲလည္းဆဲတယ္။ ဥပမာ- မွားလို႔ရွိရင္လည္း နည္းနည္းပါးပါး သည္းညည္းမခံဘူး။ ပါး႐ိုက္တယ္။ တခါတေလက်ရင္ ခ်တယ္။ ၿပီးရင္ ေတာင္ေစာင္းကေနၿပီးေတာ့ ေဆာင့္ကန္တယ္-တခါတေလက်ရင္။ အဲဒီမွာက်ေတာ့ ကိုယ့္လူ-သူ႔လူ---- တခါတေလက်ရင္ ေပါင္ေတြျပတ္၊ ေခါင္းေတြျပတ္… ဘာမွ မရွိေတာ့ဘူး။ က်ေနာ္လည္း ေၾကာက္ၿပီးေတာ့ ပစ္တာေပါ့။ ကိုယ္မွ အေတြ႔အႀကံဳမွ ရွိမွမရွိတာ။……”
ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာျပင္ေရာက္သြားတဲ့ မင္းသူတေယာက္ ထိတ္လန္႔ ေၾကာက္ရြံ႕ရုံတင္မကပဲ အရြယ္နဲ႔မလုိက္တဲ့ ရက္စက္ ၾကမ္းတမ္းမႈေတြကုိ ႀကံဳေတြ႔လုိက္ရတဲ့အတြက္ စစ္တပ္ထဲက ထြက္ေျပးလာတဲ့အခ်ိန္မွာ မ်က္ႏွာေသနဲ႔ စကားေျပာရင္ ထစ္ေငါ့ ထစ္ေငါ့နဲ႔ ေျပာတဲ့လူငယ္တဦးအျဖစ္ မိဘေတြထံကုိ ျပန္ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။
အသက္မျပည့္ေသးပဲ စစ္တပ္ထဲေရာက္သြားတဲ့ ရင္ေသြးက ဖုန္းဆက္ၿပီး လာကယ္ဖုိ႔ ေျပာတဲ့အတြက္ စုိးရိမ္ ပူပန္ရတဲ့အေၾကာင္းကုိလည္း မိခင္ျဖစ္သူက ျပန္ေျပာျပပါတယ္။
“စိုးရိမ္တာေပါ့။ ဖုန္းမဆက္တာ သံုးလေလာက္ရွိေနၿပီ သူတို႔ ဖုန္းမဆက္ေတာ့ေလ။ - အရင္တုန္းကဆိုလို႔ရွိရင္ ဖုန္းလွမ္းၿပီးဆက္လို႔ရွိရင္ -အေမ၊ သားကို ကယ္ပါအံုး၊ အေမ ေအးေအးေဆးေဆးမေနပါနဲ႔-ဘယ္လုိေနရတယ္ဆိုတာ သားပဲသိတယ္၊ အဲလိုမ်ဳိး ေျပာေနတဲ့အခါေတြက် ကိုယ္က အကုန္လံုး ဖုတ္ပူမီးတုိက္ေပါ့ေနာ္-”
ျမန္မာစစ္တပ္ထဲမွာ အသက္မျပည့္ေသးတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ရွိတယ္ဆုိတာ အတိအက် မသိႏုိင္ေပမယ့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း အသက္မျပည့္ေသးတဲ့ ကေလးစစ္သား ၅၀၀ ေလာက္အထိ စစ္တပ္က ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီျပန္လြတ္လာသူေတြထဲက အငယ္ဆုံး ကေလးစစ္သားဟာ အသက္ ၁၁ ႏွစ္ပဲ ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
မင္းသူလုိပဲ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ လစာေကာင္းတဲ့ ေန႔စားအလုပ္ကေလးမ်ား ရႏုိင္မလားဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ဧရာ၀တီျမစ္ကမ္းေဘး ကရင္ေက်ာက္ရြာ ကေန ဇူလုိင္လတုန္းက ထြက္သြားတဲ့ စန္းထက္ေက်ာ္တေယာက္လည္း မိခင္ထံ ေငြေတြျပန္ပုိ႔ႏုိင္မယ္ဆုိတဲ့ မက္လုံးနဲ႔ စစ္သားစုေဆာင္းေရးထဲ ပါသြားခဲ့တယ္လုိ႔ သားျဖစ္သူရဲ႕ ဓာတ္ပုံကုိျပၿပီး မိခင္ျဖစ္သူက ျပန္ေျပာျပပါတယ္။
“နစ္နစ္နာနာပဲ၊ ကုိယ္က မခံစားႏုိင္ဘူး၊ သူတို႔ ရက္စက္တယ္ပဲ၊ အခုက…ကေလးအသက္မျပည့္ေသးတဲ့အတြက္ ကိုယ္က ရက္စက္တယ္ပဲထင္တယ္။”
ကေလးငယ္ေတြကုိ ပြဲစားေတြက စစ္တပ္ထဲ မ၀င္ ၀င္ခ်င္ေအာင္ နည္းမ်ဳိးစုံသုံးၿပီး စည္း႐ုံး သိမ္းသြင္းခဲ့တယ္လုိ႔ ေလ့လာသူေတြက ေျပာပါတယ္။
အခုခ်ိန္ထိေတာ့ စန္းထက္ေက်ာ္ဟာ စစ္တပ္ထဲမွာပဲ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကို ျပန္လႊတ္ေအာင္ မိဘေတြအေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။
စစ္တပ္ထြဲမွာ ရွိေနစဥ္အတြင္း အထက္အရာရွိေတြ ခုိင္းတာကုိ ႀကိဳက္တာ မႀကိဳက္တာအပထား ေနာက္ပုိင္းမွာ အဆင္ေျပေအာင္ သူတုိ႔ခုိင္းတာကုိ အလုိက္သင့္လုပ္ၿပီး ေနထုိင္ခဲ့တယ္လုိ႔ မင္းသူက ေျပာပါတယ္။
ကေလးစစ္သား ပေပ်ာက္ေရးပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ၾကဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ကုလသမဂၢအၾကား နားလည္မႈ ရရွိထားၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္းမွာလည္း ကေလးစစ္သား စုေဆာင္းမႈေတြက ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
ကေလးစစ္သား ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ ILO ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ဌာေနကုိယ္စားလွယ္ Steve Marshall က အခုလို ေျပာပါတယ္။
“တုိးတက္မႈေတာ့ ရွိလာေနပါတယ္။ ေကာင္းေတာ့ ေကာင္းမသြားေသးဘူး။ အသက္မျပည့္ေသးတဲ့ အမ်ဳိးသားကေလးငယ္ေတြကုိ စစ္တပ္က စုေဆာင္းေနတာ က်ေနာ္တုိ႔ အခုခ်ိန္ထိ ေတြ႔ေနရတုန္းပဲ။”
ဒီအေတာအတြင္းမွာေတာ့ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းတဲ့ ပြဲစားေတြနဲ႔ ပါ၀င္ပတ္သက္ စစ္တပ္က တာ၀န္ရွိသူေတြအေပၚ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူမႈ မရွိတဲ့အတြက္ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္းမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးဟာ မေအာင္ျမင္ေသးတာ ဆိုၿပီးေတာ့လည္း လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြက ေ၀ဖန္ေျပာဆိုေနပါတယ္။
ကိုေဇာ္ဝင္းလႈိင္ (ဗီြအုိေအ)