ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အေပၚ အျမင္ မတူညီမႈေတြကို ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ဒီကေန႔ ထုိင္းႏုိင္ငံ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲ အတြင္း ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ဖြဲ႔စည္းေရးနဲ႔ အစိုးရနဲ႔တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြအၾကား ယံုၾကည္မႈအားနည္းေနတာကို ဘယ္လိုေလွ်ာ့ခ်မလဲ ဆိုတဲ့ကိစၥ အဓိကထား ေဆြးေႏြးႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္ လို႔ ေဆြးေႏြးပြဲတက္ေရာက္သူေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီေတာ့ အခုေဆြးေႏြးပြဲဟာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဘာေတြ အေထာက္အကူျဖစ္ေစပါသလဲဆိုတာ ဆက္သြယ္ေမး ျမန္းထားတဲ့ မနႏၵာခ်မ္းက ေျပာျပေပးထားပါတယ္။
ျပည္တြင္းက ႏုိင္ငံေရးပါတီ ၁၁ ပါတီနဲ႔ အစိုးရနဲ႔ ျပည္လံုးကၽြတ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲႏုိင္ေရး ေဆြးေႏြးေနတဲ့ UNFC ညီညြတ္ေသာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားဖက္ဒရယ္ေကာင္စီက ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဒီကေန႔ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾက ၿပီးေတာ့ - လက္ရွိ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကိစၥကို ေဆြးေႏြးေျပာဆိုခဲ့ ၾကတာပါ။
အဓိကကေတာ့ - ျပည္လံုးကၽြတ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲႏုိင္ေရး ေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတဲ့ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ကိစၥနဲ႔ ႏွစ္ဘက္ေရးဆြဲထားတဲ့ မူၾကမ္းေတြမွာ အျမင္ခ်င္းမတူတာေတြကို ေဆြးေႏြးႏုိင္ခဲ့ၾက တယ္လို႔ ရန္ကုန္တိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေအးေမာင္ က ေျပာပါတယ္။
"ဒီေန႕ဘာရလာဒ္ေတြထြက္လာသလဲဆိုေတာ့ လိုင္ဇာညီလာခံမွာ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္တစ္ခု ဖြဲ႕စည္းမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို တပ္မေတာ္ဘက္ကလည္း ဒါစိုးရိမ္စရာပဲဗ်။ တပ္မေတာ္ဘက္ကလည္း စိုးရိမ္စရာမရွိဘူးဆိုတဲ့ အေျဖတစ္ခုထြက္သြားတယ္။ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ဆိုတာ လက္ရွိတပ္မေတာ္ထဲမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ။ ဥပမာ ဗိုလ္သင္တန္း တက္ဖို႔အတြက္ တိုင္းရင္းသားေတြကို အမ်ားၾကီးခြင့္ေပးမယ္။ လက္ရွိတပ္မေတာ္မွာ တိုင္းရင္းသားေတြ အမ်ားၾကီးပါဝင္လာေစခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ ဆႏၵနဲ႔ Urgenda ထည့္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔သိလိုက္ရတယ္။
အဲဒါဟာ လက္ရွိတပ္မေတာ္ နဲ႔ ေနာက္ထပ္ တပ္မေတာ္တစ္ခုဖြဲ႔ဖို႔ မဟုတ္ဘူးဆိုတာသိရတဲ့အတြက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ပေရာဆက္မွာ ဒါက်ေနာ္တို႕ အေႏွာက္အယွက္ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ Clearity ျဖစ္သြားပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက လတ္ႏွက္ကိုင္ေတာ္လွန္ရတယ္ဆိုတာ စစ္မွန္တဲ့ ဖဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုျဖစ္ဖို႕ ၊ တန္းတူအခြင့္အေရးရဖို႕၊ ဒီဟာေတြအတြက္ လက္ႏွက္ကိုင္ေတာ္လွန္ခဲ႕ရတယ္ေပါ့ေနာ္။ လက္ႏွက္ကိုင္ေတာ္လွန္ခဲ့ရတာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ျပီ။ လက္ႏွက္ကိုင္ေတာ္လွန္လို႕အေျဖကမထြက္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ On Paper မွာပဲ ေျဖရွင္းမွရမယ္လို႕သူတို႕လည္းလက္ခံလာတယ္။ အစိုးရကလည္း အဲလိုပဲ လက္ခံလာတယ္။ အဲလို On Table ေျဖရွင္းရင္ ဒီ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ပေရာဆက္ မေအာင္ျမင္စရာမရွိဘူး။ ဆိုျပီး Awareness ေပးခဲ့ရပါတယ္။"
ဒါ့အျပင္ တရားမ၀င္အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ဆက္သြယ္မႈ ပုဒ္မ ၁၇ (၁) နဲ႔ ညိစြန္းတယ္လို႔ သတ္မွတ္ခံထားရတဲ့ တခ်ိဳ႕ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြကို လည္း ျပည္တြင္းမွာ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ဖို႔ကို ထပ္မံ ကမ္းလွမ္းခဲ့တယ္လို႔ ဦးေဇာ္ေအးေမာင္ က ဆက္ေျပာပါတယ္။
"အခုဒီအဖြဲ႔ထဲမွာဆိုလို႔ရွိရင္ ေကအန္ယူရယ္ ေကအိုင္အိုရယ္ ႏွစ္ဖြဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ
ျပည္တြင္းကို ျပန္ဝင္လာတယ္။ မြန္အဖြဲ႔တို႔ ဦးႏိုင္ဟန္သာ တို႔ဘာတို႔လာပါ။ က်ေနာ္တို႔ ဖိတ္ေခၚပါတယ္လို႔။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔ ကေျပာပါတယ္။ ၁၇/၁ အရ သူတို႕က ၿငိေနတယ္တဲ့။ ၁၇/၁ ကိုဖ်က္ေပးပါလို႔။ ၁၇/၁ ကိုဖ်က္မယ္ဆိုရင္ အျခားႏိုင္ငံေတာ္ကို ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးေနတဲ့ အဖြဲ႔ေတြပါ လြတ္သြားမယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အန္ကယ္တို႔သာ တကယ္လို႔သာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ဖို႔အတြက္ တကယ္ စိတ္ေကာင္းေစတနာေကာင္းနဲ႔ လာမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဝန္ၾကီးဦးေအာင္မင္းကလည္း မွာလိုက္ပါတယ္။ ၁၇/၁ထဲမွာ ပါဝင္ေနတဲ့ အဖြဲ႔ေပမဲ့လည္း သူတို႔ တာဝန္ယူတယ္။ လုံးဝအဖမ္းအဆီးမခံရေအာင္ တာဝန္ယူတယ္ဆိုတာ သတင္းေလးကို ပါးလိုက္ပါတယ္။"
UNFC အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီေဆြးေႏြးပြဲဟာ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ နယ္စပ္အေျခစိုက္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတြအၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အျပန္အလွန္ အျမင္ခ်င္းဖလွယ္ခဲ့ၾကတာသာျဖစ္ၿပီး၊ တကယ့္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔ကေတာ့ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ တုိက္႐ိုက္ ေျပလည္ေအာင္ ေဆြးေႏြးႏုိင္မွရမယ္လို႔ UNFC အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ဦးႏုိင္ဟံသာ က ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
"ဒီေန႔ေတြ႔ဆုံတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲက ဒါက ဟိုဘက္ကလာတဲ႕ တရားဝင္ကိုယ္စားလွယ္ေတြမဟုတ္ဘူး။ သူတို႕က ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အင္အားစုေတြနဲ႔ နဲနဲေတြ႔ဆံုႏိုင္ဖို႔ေပါ့ေလ။ အျမင္ေတြဖလွယ္ဖို႔ ဆိုတဲ့သေဘာေလာက္ပဲ လႊတ္လာတာျဖစ္တယ္ေလ။ ေဆြးေႏြးမႈကလည္း သူတို႔သေဘာထားအျမင္ေတြနဲ႔ အန္ကယ္တို႔ အျမင္သေဘာထားေတြကို နဲနဲညိွႏိႈင္းၾကတယ္။ အဲမွာ တစ္ခ်ိဳ႕လည္း အျမင္နီးစပ္မႈရွိတယ္ေပါ့ေလ။ အဲသေဘာေတြပဲ။ ဒီေလာက္ပါပဲ။ ဟို အန္ကယ္တို႔နဲ႔ သူတို႔နဲ႔နားလည္မႈရွိတယ္ ဆိုေပမယ့္ အခ်ိဳ႕ကိစၥေတြမွာ နီးစပ္တယ္။ နားလည္မႈ ပိုရွိလာတယ္။ ဒါေပမယ္႕အဲဒါကို အဓိကကေတာ့ အစိုးရဘက္နဲ႔ စကားေျပာရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ေတာ့ သူတို႔ကလည္း အဆုံးအျဖတ္ေပးႏိုင္တဲ့လူေတြ မဟုတ္ဘူးေလ။"
UNFC အဖြဲ႔ဟာ နယ္စပ္အေျခစိုက္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ ၁၁ ဖြဲ႔နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ UNFC အဖြဲ႔၀င္မဟုတ္တဲ့ RCSS/SSA နဲ႔ေရာ၊ ခ်င္းမိုင္အေျခစိုက္ WLB ျမန္မာႏုိင္ငံ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔လည္း ဒီကေန႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေယာဆတ္ဦးေဆာင္တဲ့ RCSS/SSA အဖြဲ႔ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕မူဟာ အစိုးရက ေရးဆြဲထားတဲ့မူနဲ႔ တူၿပီး - မၾကာခင္မွာ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ လက္မွတ္ေရးထုိး ႏုိင္မယ္လုိ႔ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခ်ိန္ေျပာဆိုခဲ့တယ္လို႔ ဦးေဇာ္ေအးေမာင္ က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
မနက္ျဖန္က်ရင္ေတာ့ ဒီႏုိင္ငံေရးပါတီကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ က်န္တဲ့ တုိင္းရင္းသားလူငယ္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီးရင္ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ၂ ရက္ၾကာခရီးစဥ္ကို အဆံုးသတ္မွာျဖစ္ပါတယ္။
နႏၵာခ်မ္း (ဗီြအိုေအ)