ေပ်ာက္ဆုံးဖုိ႔ အႏၲရာယ္ႀကဳံ ေတြ႕လာႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ သဘာ၀ အေမြတစ္ခု

ျပကၡဒိန္တစ္ခုမွစခဲ့တဲ့ သမုိင္းေၾကာင္းတစ္ခု ၁၉၈၃ ခုႏွစ္တြင္ ပန္း႐ုိးမႏွင့္ ေရႊမင္း၀ံျပကၡဒိန္တြင္ စစ္ကုိင္းတုိင္းေဒသႀကီး၊ ဘုတလင္ၿမဳိ႕နယ္ရွိ တြင္းေတာင္အင္းရဲ႕ ဓာတ္ပုံပါရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဓာတ္ပုံကို ထုိအခ်ိန္က ေမာ္လၿမဳိင္တကၠသုိလ္ အဏၰ၀ါသိပၸံဌာနမွ ကထိကေဒါက္တာမင္းသိန္းက ေတြ႕ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ ဓာတ္ပုံမွာျမင္ေတြ႕ရတဲ့ အေနအထားအရ တြင္းေတာင္အင္းမွာ စပီ႐ူလုိင္းနားစိမ္းျပာေရညႇိမ်ား ရရွိႏုိင္ေၾကာင္း သုံးသပ္မိခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ေဒါက္တာမင္းသိန္း ဦးေဆာင္ၿပီး ေမာ္လၿမဳိင္တကၠသိုလ္ အဏၰ၀ါသိပၸံဌာနမွ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားေတြဟာ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။ တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ အသုံးခ်မႈလုပ္ငန္းေတြကိုပါ သုေတသနျပဳလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။

၁၉၈၅ ခုႏွစ္ ၀န္ႀကီးဌာနကုိယ္စားလွယ္မ်ား ပါ၀င္ၿပီး ထပ္မံသုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ ေလ့လာစိစစ္ေရးအဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကျပန္ပါတယ္။

ဒီေနာက္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ၁၁ ရက္မွာ စက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ျမန္မာႏုိင္ငံေဆး၀ါးလုပ္ငန္းစက္႐ုံ(BPI)မွာပဲ စပီ႐ူလုိင္းနားဌာနခြဲတစ္ခုအျဖစ္ စတင္ထူေထာင္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ လက္ေတြ႕လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖုိ႔ တြင္းေတာင္မွာပဲ စခန္းခ်ၿပီး စပီ႐ူလုိင္းနား(Spirulina)မ်ားကို တြင္းေတာင္အတြင္းမွ စတင္ဆယ္ယူၿပီး ထုတ္လုပ္ေရးကို ေဆာင္ရြက္ခ့ဲၾကပါတယ္။

၁၉၈၉ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလမွာ စပီ႐ူလုိင္းနားအာဟာရေဆးျပားမ်ားကို ပ႐ုိဗီမင္ (Provimin)အမွတ္တံဆိပ္နဲ႔ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္မ်ားမွာ စတင္ျဖန္႔ျဖဴးေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွစတင္ၿပီး ဂ်ာမနီႏုိင္ငံ IGV GmbH ကုမၸဏီနဲ႔ နည္းပညာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အက်ဳိးအျမတ္အေနနဲ႔ေတာ့ အရည္အေသြးထိန္းသိမ္းမႈေတြနဲ႔ အာမခံနည္းစနစ္မ်ား (QC&QA)ကို ၂၀၁၀ ခန္႔မွစတင္ကာ ႏုိင္ငံတကာစံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ားနဲ႔အညီ က်င့္သုံးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ာမန္ပညာရွင္မ်ားကလည္း ယေန႔အခ်ိန္အထိ အႀကံေပးမ်ားအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနၾကပါတယ္။

အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ႏုိင္ငံတကာစံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ားနဲ႔အညီ ထုတ္လုပ္လာႏုုိင္ၿပီျဖစ္တဲ့ စပီ႐ူလုိင္းနား (Spirulina) ေရညိႇေျခညက္နဲ႔ ေဆးျပားေတြကုိ ဂ်ာမနီ၊ ကုိရီးယား၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္၊ အင္ဒုိနီးရွား၊ စင္ကာပူ၊ မေလးရွားႏုိင္ငံမ်ားကို တင္ပုိ႔ေရာင္းခ်ႏုိင္ခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ ႏုိင္ငံျခား၀င္ေငြကို ရွာေဖြေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

လုပ္ငန္းမ်ားတြင္က်ယ္လာတာနဲ႔အမွ် လုပ္ငန္းမ်ားကုိလည္း တုိးခ်ဲ႕လာႏုိင္ပါတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၆ ရက္မွာေတာ့ စစ္ကုိင္းၿမဳိ႕နယ္၊ ခုိေတာင္ေက်းရြာအနီးမွာ ျမန္မာ့စပီ႐ူလုိင္းနားစက္႐ုံ အမွတ္(၃)ေဆး၀ါးစက္႐ုံကုိ သီးျခားထပ္မံတည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ပ႐ုိဗီမင္အပါအ၀င္ စပီ႐ူလိုင္းနားထုတ္ကုန္ပစၥည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျမန္မာ့စပီ႐ူလုိင္းနားမ်ဳိး(Strain)ဟာ ကမၻာအရပ္ရပ္ရွိ အျခားေသာစပီ႐ူလုိင္းနားမ်ဳိးမ်ားထက္ ဗုိင္းရပ္စ္ပုိးဟန္႔တားႏုိင္စြမ္းတြင္ ပုိမုိသာလြန္အားေကာင္းေၾကာင္း ဂ်ာမနီႏုိင္ငံမွာျပဳလုပ္တဲ့ သုေတသနစမ္းသပ္ခ်က္အရ ေတြ႕ရွိရမႈစာတမ္းကို ထုတ္ျပန္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာေတာ့ မေလးရွားႏုိင္ငံ၊ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ စစ္ကုိင္းေဆး၀ါးစက္႐ုံအမွတ္(၃)ကုိ ႏုိင္ငံတကာအသိအမွတ္ျပဳ (GMP) လက္မွတ္ကုိ အပ္ႏွင္းေပးခဲ့ပါတယ္။ ယခုအခါမွာေတာ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔မွစတင္ကာ စက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန၊ ေဆး၀ါးႏွင့္စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းႏွင့္ ဇြန္ေဆး၀ါးကုမၸဏီလီမိတက္တုိ႔ အက်ဳိးတူပူးေပါင္းကာ စစ္ကုိင္း၊ ဇြန္ေဆး၀ါးႏွင့္ စားေသာက္ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးလီမိတက္အမည္နဲ႔ ဖက္စပ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေနပါတယ္။

ပတ္၀န္းက်င္ထိခုိက္မႈရဲ႕အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြ

တြင္းေတာင္မွ ႏွစ္အလုိက္ စပီ႐ူလုိင္းနားထုတ္လုပ္မႈ (မက္ထရစ္တန္ေပါင္း)ကို စတင္ထုတ္လုပ္သည့္ ၁၉၈၇-၈၈ မွစတင္ကာ လက္ရွိကာလ ၂၀၁၂-၁၃ ဘ႑ာေရးႏွစ္ကုန္အထိ ေလ့လာခဲ့ရာတြင္ စပီ႐ူလုိင္းနားထုတ္လုပ္မႈမွာ ၂၀၁၁-၁၂ ဘ႑ာေရးႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၂-၁၃ ဘ႑ာေရးႏွစ္ ထုတ္လုပ္မႈမ်ားမွာ အံ့အားသင့္ဖြယ္ရာ က်ဆင္းလာခဲ့တာကို ေတြ႕ၾကရပါတယ္။ ၂၀၀၉-၁၀ ဘ႑ာေရးႏွစ္အတြက္ ထုတ္လုပ္မႈ မက္ထရစ္တန္ ၁၄၀၊ ၂၀၁၀-၁၁ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ထုတ္လုပ္မႈ ၁၃၈ မက္ထရစ္တန္ခန္႔ ရွိေနခဲ့ရာမွ ၂၀၁၁- ၁၂ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ထုတ္လုပ္မႈ ၇၈ မက္ထရစ္တန္ခန္႔အထိ က်ဆင္းခဲ့ၿပီး ၂၀၁၂-၁၃ ဘ႑ာေရးႏွစ္မွာေတာ့ ပုိမုိဆုိးရြားလာကာ ထုတ္လုပ္မႈ ၂၄ မက္ထရစ္တန္ခန္႔သာ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ေတာ့ေၾကာင္း ေတြ႕လာခဲ့ရပါတယ္။ ၂ ႏွစ္ခန္႔အတြင္း ထုတ္လုပ္မႈ ၈၃ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔အထိ က်ဆင္းလာခဲ့တာကို တုန္လႈပ္ဖြယ္ရာ ေတြ႕ရွိလာရပါတယ္။

ျပႆနာကိုအေျဖရွာၾကတဲ့အခါ

အခုလုိ စပီ႐ူလုိင္းနားေတြ ထုတ္လုပ္မႈက်ဆင္းလာရတဲ့အေၾကာင္းကို သက္ဆုိင္ရာစက္႐ုံမွ ပညာရွင္မ်ားက ပဏာမေလ့လာမႈေတြ ေလ့လာခဲ့ရာမွ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုကို ရွာေတြ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ တြင္းေတာင္အတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ေရမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ေတြနဲ႔ တြင္းေတာင္မွာ ရြာသြန္းခဲ့တဲ့မုိးေရခ်ိန္တုိ႔ကုိ ေလ့လာခဲ့ၾကတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေတြ႕ရတာကေတာ့ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး တြင္းေတာင္ရဲ႕ေရမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ေတြဟာ ရြာသြန္းတဲ့မုိးေရခ်ိန္ေတြထက္ ပိုမ်ားလာေနတာျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ၂၀၀၈ ကစၿပီး ၂၀၁၃ အထိကာလဟာ အဆုိးဆုံးျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္တာကာလျဖစ္တဲ့ ၂၀၁၁-၁၂ နဲ႔ ၂၀၁၂-၁၃ ႏွစ္ေတြဟာ အဆုိးဆုံးျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ မုိးေရခ်ိန္ဟာ ၂၀ ဒသမ ၈ လက္ခန္႔သာ ရွိခဲ့ေပမယ့္ တြင္းေတာင္ေရမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ကေတာ့ ၆၅ လက္မ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ မုိးေရခ်ိန္ဟာ ၁၁ ဒသမ ၂ လက္မခန္႔သာ ရွိခဲ့ေပမယ့္ တြင္းေတာင္ေရမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ကေတာ့ ၅၄ ဒသမ ၄ လက္မ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေနအထားဟာ တြင္းေတာင္အတြင္းရွိ စပီ႐ူလုိင္းနားေမြးျမဴရမယ့္ ေရထဲမွာ pH တန္ဖုိးေတြကို အေျပာင္းအလဲျဖစ္လာ (က်ဆင္းလာ)ေစပါတယ္။ ဒါဟာ စပီ႐ူလုိင္းနားျဖစ္ထြန္းေစႏုိင္တဲ့ လုိအပ္တဲ့ pH Level ကို ထိန္းမထားႏုိင္ေတာ့တဲ့အတြက္ စပီ႐ူလုိင္းနားေပါက္ပြားမႈႏႈန္းေတြ က်ဆင္းလာရျခင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ စက္႐ုံပညာရွင္မ်ားက သုံးသပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီေရေတြဘယ္ကလာသလဲ

မုိုးရြာသြန္းမႈေတြ ေလ်ာ့နည္းလာပါလ်က္နဲ႔ တြင္းေတာင္အတြင္းက ေရမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ေတြ ျမင့္တက္လာေနျခင္းဟာ ႐ုပ္၀တၳဳသေဘာအရေတာ့ ပုစာၦဆန္ေနပါတယ္။ ဒီေရေတြ ဘယ္ကေရာက္လာသလဲဆုိတဲ့အေမးကို အေျဖရွာဖုိ႔ လုိအပ္လာပါတယ္။ သဲလြန္စတစ္ခုရလာတာကေတာ့ အျဖစ္ႏုိင္ဆုံး အေၾကာင္းတရားအေနနဲ႔ စက္႐ုံပညာရွင္မ်ား ေတြ႕ၾကရတာကေတာ့ တြင္းေတာင္အနီးမွာ တည္ေဆာက္လာခဲ့တဲ့ ျမစ္ေရတင္စီမံကိန္းကို သံသယတစ္ခုအျဖစ္ ေတြ႕လာၾကရပါတယ္။

ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရတင္စီမံကိန္း

ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရတင္စီမံကိန္းဟာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရေတြကို Pump Station 2 ကေနတစ္ဆင့္ ေရေတြေပးေ၀ေနတဲ့စနစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ရဲ႕ အျမင့္ဟာ ပင္လယ္ျပင္အထက္ အျမင့္ေပ ၂၅၀ ရွိၿပီး၊ အဲဒီေရေတြကုိ ေရစုပ္စက္ေတြနဲ႔ ပင္လယ္ျပင္အထက္ အျမင့္ေပ ၄၄၄ ရွိတဲ့ Pump Station 2 ကုိ တင္ယူပါတယ္။ တစ္ေန႔ကုိ ေရဂါလန္ေပါင္း ၄၃ သန္းခန္႔ တင္ယူပါတယ္။ အဲဒီကမွတစ္ဆင့္ လယ္ယာေျမေတြကို တစ္ေန႔လွ်င္ 135 acre foot/day (43 million gallon/day) ျပန္လည္ျဖန္႔ေ၀ေပးေနပါတယ္။ အဲဒီျဖန္႔ေ၀ေပးတဲ့ water distribution network area ဟာ တြင္းေတာင္ရဲ႕ အနီးပတ္၀န္းက်င္မွာရွိေနတယ္။ ပုိဆုိးတာက တြင္းေတာင္ရဲ႕ ေရမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ဟာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ၂၅၅ေပသာျမင့္ေတာ့ Pump Station 2 အျမင့္ေအာက္ နိမ့္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ပညာရွင္ေတြက ေရေပးေ၀ေနတဲ့ Canal Line နဲ႔ တြင္းေတာင္ၾကားမွာ အက္ေၾကာင္း Carck Line တစ္ခု(သုိ႔မဟုတ္) ႏွစ္ခုေလာက္ေပၚလာၿပီး အဲဒီအက္ေၾကာင္းမ်ားမွတစ္ဆင့္ Gravity Flow နဲ႔ တူးေျမာင္းမွ ေရေတြဟာ တြင္းေတာင္ထဲကို စီး၀င္ေနတာျဖစ္မယ္လုိ႔ အေျဖထုတ္ၾကပါတယ္။

ဒီလုိအက္ေၾကာင္းမ်ဳိးေရာ ျဖစ္လာႏုိင္သလား

တြင္းေတာင္ဟာ မီးေတာင္ေသေဟာင္းတစ္ခုရဲ႕ တြင္း၀ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျမအမ်ဳိးအစားေတြဟာ မီးသင့္ေက်ာက္ (Igneous Rock) ေတြျဖစ္ေနတယ္။ မီးေတာင္ေဒသတစ္ခုရဲ႕ မီးသင့္ေက်ာက္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အတိတ္ကအျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို သတိရမိတယ္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ဟာ ကမၻာေပၚမွာ ရာစုႏွစ္အတြင္း အျပင္းထန္ဆုံးလုိ႔သတ္မွတ္ရတဲ့ အလြန္ပူျပင္းတဲ့ အယ္နီညဳိႏွစ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕သမုိင္းမွာ ၁၉၉၇ နဲ႔ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ေတြဟာ အပူခ်ိန္စံခ်ိန္တင္ေလာက္ေအာင္ ျမင့္တက္ခဲ့ၿပီး မုိးေရခ်ိန္လည္း စံခ်ိန္တင္ေအာင္နည္းခဲ့တယ္။ တစ္ျပည္လုံး အပူဒဏ္ကုိ အလူးအလဲ ေက်ာေကာ့ခံခဲ့ၾကရတဲ့ အလြန္ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕တဲ့ႏွစ္ျဖစ္တယ္။ ဒါနဲ႔ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ရဲ႕ ေႏြလေတြ(မတ္လ၊ ဧၿပီလနဲ႔ ေမလေတြ)ဟာလည္း အရွိန္မေသေသးဘဲ အလြန္ပူေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ မုိးဦးက်လည္းေရာက္ေရာ ျပန္က်မုိးေလးတစ္ခ်က္ရြာလုိက္တာ မုိးတိမ္ေတာင္ဆုိေတာ့ ေရေတာ္ေတာ္ပါသြားခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ ပုပၸားေတာင္ေစာင္းႀကီးရဲ႕ ေက်ာင္းေတြ၊ ေစ်းဆုိင္ေတြရွိတဲ့အျခမ္းကေတာင္ ေစာင္းႀကီးဟာ အပုိင္းလုိက္ႀကီးပဲ့ၿပီး ေျမသားနိမ့္ဆင္းက်သြားလုိက္တာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းနဲ႔ ေစ်းဆုိင္ႏွစ္ဆိုင္၊ သုံးဆုိင္ေတာင္ပါသြားခဲ့တယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္ၾကားသိရေတာ့ အလြန္စိတ္၀င္စားသြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ပုပၸား Resort ကုိေဆာက္ေတာ့ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ မိတ္ေဆြအင္ဂ်င္နီယာတစ္ဦးက “ဟာ အစ္ကုိႀကီး ပုပၸားမွာ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ေတာ့ ေျမႀကီးကိုက်င္းတူးရင္ တူးရြင္းကိုမတုိးဘူး ဆရာေရ။ ေနာက္မွ ေဒသခံေတြက က်င္းတူးခ်င္ရင္ ေျမကို အရင္မီးဖုိၿပီး မီးနဲ႔အရင္ဖုတ္ရတယ္။ ေနာက္မွ ေရေလာင္းခ်ၿပီးမွ တူးရမယ္လုိ႔ေျပာေတာ့မွ အဲဒီအတုိင္းလုပ္မွ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ က်င္းတူးလုိ႔ရေတာ့တယ္ အစ္ကုိႀကီးရဲ႕”
လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါ မီးေတာင္ေျမရဲ႕သဘာ၀တစ္ခုပါလားလုိ႔ မွတ္သားမိတယ္။ ၁၉၉၇- ၁၉၉၈-၁၉၉၉ ေႏြေတြဟာ အလြန္ပူခဲ့တယ္။ ဒီအပူဒဏ္ကိုခံစားခဲ့ရေတာ့ ပုပၸားေတာင္ေျခရဲ႕ေျမသားဟာ မီးနဲ႔ဖုတ္ခံရသလုိ ျဖစ္သြားေစပါတယ္။ အဲဒီမွာ မုိးေလးလည္း ေရမ်ားမ်ားနဲ႔ရြာခ်လုိက္ေရာ ပုပၸားေျမဟာ ခံႏုိင္ရည္ေလ်ာ့က်ၿပီး ပဲ့က်(ကၽြံက်)သြားခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။ တြင္းေတာင္ကလည္း မီးေတာင္ေျမျဖစ္ေလေတာ့ ဒီသေဘာပတ္သက္မႈ ရွိ၊ မရွိကုိ ဆန္းစစ္သင့္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။

တြင္းေတာင္အနီးတစ္၀ုိက္ မုိးရြာသြန္းပုံ

ေနာက္တစ္ခ်က္က မုံရြာခ႐ုိင္ရဲ႕ မိုးရြာသြန္းပုံ။ ေက်ာက္ဆည္တကၠသိုလ္ ပထ၀ီ၀င္ဌာနမွာ ပါရဂူဘြဲ႕အတြက္ စာတမ္းလုပ္ေနတဲ့ ညီမတစ္၀မ္းကဲြတစ္ဦးရွိပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ေလ့လာမႈအရ ခ်င္းတြင္းျမစ္အေရွ႕ဘက္မွာရွိၾကတဲ့ မုံရြာ၊ ေခ်ာင္းဦး၊ အရာေတာ္၊ ဘုတလင္ၿမဳိ႕ေတြနဲ႔ ခ်င္းတြင္းျမစ္အေနာက္ဘက္မွာရွိၾကတဲ့ ကနီ၊ ဆားလင္းႀကီး၊ ယင္းမာပင္၊ ပုလဲၿမဳိ႕ေတြရဲ႕ မုိးရြာသြန္းပုံေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ မုိးအမ်ားဆုံးက ေခ်ာင္းဦး၊ ဒုတိယအမ်ားဆုံးက ပုလဲ၊ မုိးအနည္းဆုံးက မုံရြာလုိ႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ (၁၉၉၀ မွ ၂၀၁၀ ကာလအထိ မွတ္တမ္း) တြင္းေတာင္နဲ႔နီးတဲ့ ကနီၿမဳိ႕ရဲ႕အေျခအေနကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ ကနီၿမဳိ႕ဟာ အဲဒီေလ့လာတဲ့ၿမဳိ႕ရွစ္ၿမဳိ႕နယ္ထဲမွာ PCI(Precipitation Concentration Index) 26.99 နဲ႔ အမ်ားဆုံးဆုိတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ PCI>20 ရွိခဲ့ရင္ Subst antial Monthly Variability မုိးအားျပင္းထန္တယ္။ လအလုိက္ မုိးရြာသြန္းပုံ အေျပာင္းအလဲမ်ားတယ္လုိ႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။

ဒီေတာ့ တြင္းေတာင္ပတ္၀န္းက်င္ေဒသဟာ ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲဒဏ္ကုိ ထိရွလြယ္တဲ့ေျမသားရွိတယ္။ ရာသီဥတုသေဘာအရလည္း လအလုိက္ ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲအမ်ားဆုံးျဖစ္တဲ့ ေဒသျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။

သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ျပႆနာတစ္ရပ္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီ

အခုလုိျဖစ္လာရျခင္းမွာ ျပႆနာႏွစ္ရပ္ရွိလာပါတယ္။ ပထမျပႆနာကေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ ႏုိင္ငံျခား၀င္ေငြရွာေပးေနတဲ့ လုပ္ငန္းတစ္ရပ္အတြက္ ထိခုိက္မႈရွိလာၿပီး ၀င္ေငြေတြ က်ဆင္းသြားႏုိင္မႈပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ သဘာ၀သယံဇာတ အဖုိးတန္ရတနာတစ္ပါး ဆုံး႐ႈံးေပ်ာက္ကြယ္သြားႏုိင္တဲ့အႏၲရာယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တစ္ေလာကျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲအတုိင္း ေျပာရရင္ေတာ့ ေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မယ့္အေမြ (Vanisghing Treasure) တစ္ခု ျဖစ္လာႏုိင္တာမုိ႔ စိုးရိမ္စရာတစ္ခု ျဖစ္လာရပါၿပီ။

လက္ရွိအေျခအေနမွာေတာ့ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ဆုိတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ အေျဖကိုရွာရဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီျပႆနာကို ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးပညာရွင္ေတြအားလုံး ၀ုိင္း၀န္းအေျဖရွာၾကရေတာ့မယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ၾကရာမွာ EIA, SIA ေတြ ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးတယ္ဆုိတာကို ျပသေနတဲ့ သင္ခန္းစာတစ္ရပ္လုိ႔သာ ဆုိလုိက္ခ်င္ပါေတာ့တယ္။

-Ref: www.junephermaceticals. com

ေရးသားသူ- ေမာင္ထြန္းလြင္(မုိးေလ၀သ)
7Day News Journal