လက္ရိွ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဖဲြ႔စည္းပံုဟာ တိုင္းရင္းသားနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး ျပႆနာရပ္ေတြကို မေျဖရွင္းႏိုင္တာေၾကာင့္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ ေနာက္တဆင့္သြားရမယ့္ အေရးႀကီးတဲ့ေျခလွမ္းဟာ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးျဖစ္တယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဖဲြ႔စည္းပံုအရ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးမွာတင္ ဒီမိုကေရစီ နည္းလမ္းမက်တာေတြ ရိွတယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ဒီအေပၚ တံု႔ျပန္ခ်က္ေတြကိုေတာ့ ကိုသားညြန္႔ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ တိုင္းျပည္တရပ္ ျဖစ္လာဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ လက္ရိွ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးဟာ အလွ်င္အျမန္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္တယ္လို႔ မေန႔တုန္းက ခ်က္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံ Prague ၿမိဳ႕က သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာသြားပါတယ္။
လက္ရိွအေျခအေနအရ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျပာင္းအလဲေတြကို ေျခလွမ္းတလွမ္းခ်င္း သြားေနရေပမဲ့ ေနာက္လာမယ့္ ေျခလွမ္းဟာ အေရးႀကီးသလို ရႈတ္ေထြးခက္ခဲလြန္းမယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာသြားပါတယ္။
“ေနာက္ထပ္လွမ္းရမယ့္ ႀကီးမားတဲ့ေျခလွမ္းဟာ ႐ိုးရွင္းသလို အင္မတန္လည္း ရႈတ္ေထြးခက္ခဲလြန္းပါတယ္။ တကယ့္ကို ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္လာဖို႔ဆိုရင္ က်မတို႔အေနနဲ႔ လက္ရိွ ဖဲြ႔စည္းပံုကို ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ အခု ဖဲြ႔စည္းပံုက ဒီမိုကေရစီ နည္းမက်ပါဘူး။”
လက္ရိွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တဦးျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ သူတို႔ပါတီ ေရြးေကာက္ပဲြ မ၀င္ခင္ကတည္းက အဓိက လုပ္ငန္းစဥ္တရပ္အေနနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရး လုပ္သြားမယ္လို႔ ကတိက၀တ္ ျပဳခဲ့တာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း မၾကာေသးခင္တုန္းက သူ အရင္လက္တဲြခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသားပါတီတခ်ိဳ႕နဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး၊ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပဲြ လုပ္ခဲ့သလို၊ လက္ရိွဖဲြ႔စည္းပံုကို ျပင္ယူမလား ဒါမွမဟုတ္ တခုလံုး အသစ္ျပန္ေရးဆဲြဖို႔ လုပ္မွာလားဆိုတာကိုေတာ့ မၾကာခင္ရက္ပိုင္းအတြင္းမွာ ဆံုးျဖတ္သြားမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
လက္ရိွ ဖဲြ႔စည္းပံုအရဆိုရင္ပဲ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးဟာ ဒီမိုကေရစီ နည္းလမ္းမက်ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မၾကာခင္တုန္းက ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကေန ဖဲြ႔စည္းပံုကို ျပန္လည္ ေလ့လာသံုးသပ္ေရး ေကာ္မတီ ဖဲြ႔စည္းလိုက္ႏိုင္တာဟာ အခြင့္အလမ္းတခု ျဖစ္ေစတယ္လို႔ သူက ျမင္ပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး ညီညြတ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္ဖို႔ရာ ဒီဖဲြ႔စည္းပံုကို ဘာေၾကာင့္ ျပင္ဆင္သင့္သလဲဆိုတာ ေထာက္ျပႏိုင္ဖို႔ ႀကီးမားတဲ့ အခြင့္အလမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ လက္္ရိွ ဖဲြ႔စည္းပံုဟာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ လိုလားခ်က္နဲ႔ မညီတာေၾကာင့္၊ တိုင္းရင္းသားျပႆနာကို ဒီဖဲြ႔စည္းပံုနဲ႔ ေျဖရွင္းလို႔ မရပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ဒီဖဲြ႔စည္းပံုနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ျပႆနာကိုလည္း ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဖဲြ႔စည္းပံုပါ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ဖို႔ ကိစၥမွာေတာင္မွ လံုး၀ ဒီမိုကေရစီ နည္းလမ္းမက်ပါဘူး။ ဥပမာေျပာရရင္ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဖို႔ လႊတ္ေတာ္မွာ မဲ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ရရွိမွ ျဖစ္မွာပါ။”
“လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို စစ္တပ္က ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔ထားတာပါ။ ဒီကိုယ္စားလွယ္ေတြကို သူ စိတ္ေက်နပ္သလို ေျပာင္းလဲခန္႔ထားလို႔ ရပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္း တခုအတြက္ ခန္႔ထားတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ တဦးတည္းအေနနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းပံု ျပင္ေရး မျပင္ေရးဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ခန္႔မွန္းေျခ သန္း ၆၀ လူဦးေရရိွတဲ့ တိုင္းျပည္တျပည္မွာ ဖဲြ႔စည္းပံု ျပင္ဖို႔ မျပင္ဖို႔ ဆိုတဲ့ကိစၥ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ တဦးတည္းကေန ဆံုးျဖတ္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးမွာ ရိွေနတာပါ။”
ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ေရးကိစၥ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ တိုင္ပင္ညိႇႏိႈင္းေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားအဖဲြ႔ေတြအၾကား SNLD ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ SNLD ရဲ႕ ဥကၠဌ ဦးခြန္ထြန္းကေတာ့ ဖဲြ႔စည္းပံုကို ခဏခဏ ျပင္တာထက္ အသစ္ျပန္ၿပီး ေရးဆဲြဖို႔ သူက လိုလားပါတယ္။
“တုိင္းရင္းသားေတြ အမ်ားကေတာ့ဗ်ာ ဒီဟာကို အသစ္ျပန္ေရးဖို႔ပဲ။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ UNA ကေတာ့ ဒီ အေျခခံဥပေဒကိုလည္း အသိအမွတ္ မျပဳဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီဥပေဒကို မျပဳတဲ့အတြက္လည္း ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကိုလည္း မ၀င္ခဲ့ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ဒီအေျခခံဥပေဒေၾကာင့္ပဲေပ့ါ ျပႆနာေတြျဖစ္ခဲ့တာကိုး။ 47 ေရာ၊ 74 ေရာ၊ အခု 2008 က”
ေမး။ ။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ပါ စိုးရိမ္သူတခ်ိဳ႕ ရွိပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ေရးကေနၿပီးေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ဖ်က္ေရးအထိကုိ ေရာက္သြားလို႔ရွိရင္ စစ္အုပ္စုထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္လိုတဲ့ အင္အားစုေတြကလည္း အင္အားတခုအေနနဲ႔ ရွိေနေတာ့ ဒီလူေတြက အေႏွာင့္အယွက္ေပးလာရင္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းတာမ်ိဳး၊ ဒီအေျခအေနကေန ေနာက္ျပန္ဆုတ္သြားတာမ်ိဳး ဒီလိုမ်ား ျဖစ္သြားမလားဆုိၿပီး စိုးရိမ္ခ်က္လည္းရွိပါတယ္။
ေျဖ။ ။ “အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က ျပည္သူရယ္၊ တုိင္းျပည္ရယ္ စဥ္းစားရမွာေပါ့။ ဟိုဟာေၾကာက္လို႔၊ ဒီဟာေၾကာက္လုိ႔ မျပင္ဘူး၊ မေျပာဘူးဆုိရင္ ဒါ ျပႆနာၿပီးမလားဗ်ာလို႔ က်ေနာ္ ေမးခ်င္တယ္။ သိမ္းခ်င္တဲ့ စိတ္ဓာတ္က ရွိေနရင္ သိမ္းမွာပဲဗ်။ သြားမစိုးရိမ္နဲ႔။ သိမ္းမွာေၾကာက္ရင္ ႏုိင္ငံေရးကို လုပ္စရာေတာင္ မလိုေတာ့ဘူး။ အမွန္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာေနတာေတြက က်ေနာ္တုိ႔ ကိုယ္က်ိဳး လံုး၀ မပါဘူး။ တုိင္းျပည္အတြက္ကို ေျပာေနတာ။ လုပ္ရမွာက က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံေရးမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ ဇာတ္ေကာင္ေတြက လုပ္ရေတာ့မွာ။ ဒီအလုပ္ေတြကို ရွင္းရွင္းေျပာရလို႔ရွိရင္ မလုပ္လို႔ မရေတာ့ဘူးဗ်။”
“ႏုိင္ငံေရးအင္အားစုေတြ အားလံုးပါရမယ္။ အဲ့လိုမွ မလုပ္ရင္ မရဘူး။ ခင္ဗ်ား ျပင္ျပင္ျပင္ ဆုိရင္ေတာ့ ပုဆုိးကို အဖာ တစ္ရာနဲ႔ေပါ့ဗ်ာ ေနာ့္။ ဖာ တာမ်ားတဲ့အခါ ဘာလုပ္မလဲ ပုဆိုးအသစ္ပဲ ၀ယ္ေတာ့မေပါ့ဗ်ာ။ ဒီအတုိင္းပဲျဖစ္မွာပဲ။”
မေန႔တုန္းက ေနျပည္ေတာ္က သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ တခုမွာေတာ့ အာဏာရ ႀကံ႕ခုိင္ေရးပါတီ ဒုဥကၠဌ ဦးေဌးဦးက ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ေရးမွာ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ မထိခိုက္ေစဖို႔ သတိေပးသလို၊ ဒီဖဲြ႔စည္းပံု ျပင္ေရးဟာလည္း ျပည္သူလူထုရဲ႕ သေဘာထား မဟုတ္ဘူးလို႔ သူ ယူဆတဲ့အေၾကာင္း ေျပာသြားပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ႀကံခိုင္ေရးပါတီရဲ႕ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း ကြတ္ခိုင္ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးတီခြန္ျမတ္ကေတာ့ ဖဲြ႔စည္းပံုပါ အခ်က္အလက္ေတြကို ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာကို လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အသစ္ေရးဆဲြမယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ တင္းမာမႈေတြ ျဖစ္လာမွာကို သူက စိုးရိမ္ပါတယ္။
“တခုလံုး ျပန္ေရးရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီး ေပးဆပ္ရလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဆြဲတဲ့လူနဲ႔ မဆြဲတဲ့လူနဲ႔ ဒြန္တြဲၿပီးမွ ျဖစ္မွာပဲေလ။ Clash of Interest ျဖစ္ကုန္မယ္။ အဲ့လိုဆုိရင္ေတာ့ နည္းနည္း ခက္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။”
ေမး။ ။ ဦးတီခြန္ျမတ္ အျမင္အရဆုိရင္ေတာ့ - ဦးတီခြန္ျမတ္ရဲ႕ တဦးခ်င္း သေဘာထားကို ေမးတာပါ။ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ျပင္စရာအပိုင္းေလးေတြ ဘယ္ေနရာေတြကို သြားၿပီးေတာ့ သတိထားမိသလဲ။
ေျဖ။ ။ “အမ်ားႀကီးပါပဲဗ်ာ ျပင္စရာကေတာ့။ အေျခခံမူေတြကို က်ေနာ္ မေျပာလိုပါဘူး။ ဥပမာ - Distribution of Power ေတြလည္း အမ်ားႀကီး ျပင္ရမယ္။ အခု တုိင္းရင္းသားေတြေျပာေနတာ အဲ့ဒါပဲေလ။ Distribution of Power က မညီမမွ်ျဖစ္ေနတယ္။ အားလံုး ဗဟိုကပဲ Centralized လုပ္ထားတယ္ဆုိေတာ့ ျပည္နယ္ေတြကေတာ့ ဒါကို ဘယ္ႀကိဳက္မတုန္း။”
လက္ရိွ ဖဲြ႔စည္းပံုအတုိင္းဆိုရင္ေတာ့ သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသူဟာ သားသမီး ႏိုင္ငံျခားသား မျဖစ္ေစရဆိုတဲ့အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္
အေနနဲ႔ သူရဲ႕ပါတီ အႏိုင္ရရင္ေတာင္မွ သမၼတအျဖစ္ ေရြးျခယ္ခံရဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ အခု ဖဲြ႔စည္းပံုအရ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြအတိုင္းဆိုရင္ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ေရးမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ေထာက္ခံမႈ ရဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မေန႔က သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဖဲြ႔စည္းပံုတခုလံုး ျပန္လည္ အသစ္ေရးဆဲြခြင့္ ဆိုတာကိုလည္း ဖဲြ႔စည္းပံုထဲမွာ ထည့္မထားဘူးလို႔ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။
ကိုသားညြန္႔ဦး (ဗီြအုိေအ)