ျမန္မာႏုိင္ငံ HIV/AIDS ကုသမႈ အလားအလာေကာင္း

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း HIV/AIDS ေရာဂါေ၀ဒနာ တိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းေတြ အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေတြ ဒီႏွစ္အတြင္း ပိုမို ရရွိလာေနတာေၾကာင့္ ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သိပ္မၾကာခင္ အနာဂတ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဒီေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈေတြ သိသိသာသာ ေလ်ာ့က်သြားႏုိင္တယ္လို႔ ကၽြမ္းက်င္သူတဦးက ေျပာပါတယ္။ HIV ေရာဂါ ပ်ံ႕ႏွံ႔ျဖစ္ပြားမႈေတြ ေလ်ာ့က်ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ အစိုးရအေနနဲ႔ အဓိက အခန္းက႑ကေန ပံ့ပိုးပါ၀င္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မခင္ျဖဴေထြးက တင္ျပထားပါတယ္။

သိပ္မၾကာခင္က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ စစ္တမ္းတခုမွာေတာ့ ျမန္မာ အပါအ၀င္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕မွာ HIV ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈေတြ သိသိသာသာ ေလ်ာ့က်လာခဲ့တယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီလို ေလ်ာ့က်လာတယ္ ဆုိတဲ့တိုင္ေအာင္ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ေသဆံုးမႈ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေနတုန္းပဲလုိ႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ၀ါရွင္တန္တကၠသိုလ္က က်န္းမာေရးသုေတသနအဖြဲ႔ Health Metrics and Evaluation က အဂၤါေန႔မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ေဖာ္ျပ ထားတာပါ။

လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း HIV ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု Johns Hopkins တကၠသိုလ္ လူထုက်န္းမာေရးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Chris Beyrer က အခုလို ေျပာပါတယ္။

“လက္ရွိ အေျခအေနမွာေတာ့ HIV/AIDS ေရာဂါ ခံစားေနရၿပီး ေရာဂါကုသမႈ ခံယူဖို႔ လိုအပ္ေနသူေတြ၊ ကုသမႈ လံုး၀ မရၾကတဲ့သူေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ အမ်ားအျပား ရွိေနတုန္းပါပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း HIV ေရာဂါသည္ေတြအတြက္ ARV ေဆးနဲ႔ တျခား လိုအပ္တဲ့ ေဆး၀ါး ေငြေၾကးအကူအညီ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိတာ၊ ေနာက္ လူနာေတြအေနနဲ႔ အမ်ားျပည္သူသံုး ေဆးေပးခန္းေတြကိုပဲ အားကိုးရတဲ့အခါ ေရာဂါ အေတာ္ကၽြမ္းတဲ့ အဆင့္ကိုေရာက္မွပဲ အေရးေပၚ ကုသမႈလိုတဲ့ အေျခအေနလို႔  သတ္မွတ္ၿပီး ေဆး၀ါးကုသမႈ ရၾကတာမ်ိဳးေတြ ရွိေနတုန္းပါ။ ဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါ ခံစားေနရၿပီး ေဆး၀ါးကုသမႈ မရၾကသူေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနတုန္းျဖစ္ပါတယ္။”

ဒီလိုအေျခအေနမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက အကူအညီေတြ ပိုၿပီးေတာ့ ရလာေနတာကေတာ့ အားတက္စရာ ျဖစ္တယ္လို႔ Chris Beyrer က ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ႀကီးမားတဲ့ အေျပာင္းအလဲကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ ေပးေနတဲ့ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြ၊ ကေနဒါ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔ေတြ ပါ၀င္တဲ့ ေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ သံုးမ်ိဳး ရန္ပံုေငြ Three MDG Fund ေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အကူအညီေတြ ပိုေပးဖို႔ ကတိျပဳ ေျပာလာတာေတြ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ သိထားသေလာက္ လာမယ့္ ၅ ႏွစ္တြင္း ေဒၚလာ သန္း ၃၅၀ ေလာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေပးဖို႔ရွိေနပါတယ္။”

“ဒီ အကူအညီေတြေၾကာင့္ HIV၊ တီဘီ နဲ႔ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ကုသမႈေတြ ပိုၿပီးေတာ့ ရွိလာမွာပါ။ ဒါ့အျပင္ Global Fund အဖြဲ႔ဟာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကို ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္လာေနပါၿပီ။ ေဒၚလာ သန္း ၁၆၀ ေလာက္ အကူအညီေတြ ေပးဖို႔ရွိပါတယ္။ ဒီလို ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေတြ အားလံုးေပါင္းလိုက္ရင္ ေရာဂါသည္ သိန္းနဲ႔ခ်ီအတြက္ ကုသမႈေတြ ေပးလာႏိုင္မွာပါ။ ဒါက တကယ့္ကို ၀မ္းသာစရာပါ။ ခုခ်ိန္မွာ ေဆး၀ါးကုသမႈ မရၾကတဲ့ HIV ေ၀ဒနာသည္ေတြအတြက္ ကုသမႈေတြ ရွိလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေတြ အမ်ားအျပား ၀င္ေရာက္လာတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ HIV ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈေတြ ေလ်ာ့က်ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္တဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ရွိေပမဲ့လို႔၊ ဒီေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔မွာ အစိုးရပိုင္းက ထိေရာက္တဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း Chris Beyrer က ေျပာပါတယ္။ က်န္းမာေရးက႑မွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ
ေဆာင္ရြက္လာဖို႔ကေတာ့ အဓိက အေရးႀကီးဆံုး ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

“က်န္းမာေရးက႑မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ေ၀ဒနာရွင္ေတြ အမ်ားအျပားဟာ ႏိုင္ငံတကာ NGO အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံယူေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ေရရွည္အတြက္ေတာ့ အာမခံခ်က္ မရွိပါဘူး။ အမ်ားျပည္သူ အသံုးျပဳႏုိင္တဲ့ က်န္းမာေရး ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ အားေကာင္းလာေအာင္ အစိုးရအေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူေတြအေန နဲ႔ ျပည္သူပိုင္ ေဆး႐ံုေဆးခန္းေတြကေန တဆင့္ ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံယူႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ HIV ေရာဂါသည္ အမ်ားစုဟာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ARV ေဆး၀ါးကို အလကား ဒါမွမဟုတ္ ေစ်းသက္သက္သာသာနဲ႔ ရရွိႏုိင္ဖို႔က အေရးႀကီးပါတယ္။”

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈတခ်ိဳ႕ ရွိလာခဲ့ခ်ိန္ကစလို႔ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ နဲ႔အတူ ႏိုင္ငံတကာက ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြကိုလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ပိုၿပီး ရရွိလာေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လို႔ တကယ့္ လက္ေတြ႔ လုပ္ငန္းေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ပိတ္ပင္တားဆီးမႈေတြ၊ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ အကူအညီ ေပးေရးလုပ္ငန္းေတြ မလိုအပ္ဘဲ ေႏွာင့္ေႏွးရတာေတြေတာ့ ရွိေနတုန္းပဲလို႔လည္း Chris Beyrer က ေျပာသြားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း HIV ေရာဂါကို တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ထိေရာက္ဖို႔မွာ ဒီအေျခအေနေတြကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔လည္း Chris Beyrer က ေျပာသြားပါတယ္။

မခင္ျဖဴေထြး (ဗီြအုိေအ)