ေရေဘးသင့္ ဒုကၡသည္ေတြ က်န္းမာေရးစုိးရိမ္ရ

ကရင္ျပည္နယ္ ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြက ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ အခု ေလာေလာဆယ္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အေအးမိတာနဲ႔ သာမန္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေတြ ျဖစ္ပြားေနတယ္လို႔ ေဒသဆုိင္ရာ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရႀကီးမႈ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္တတ္တဲ့ ေရာဂါေတြနဲ႔ ေရွာင္ၾကဥ္လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ကိစၥေတြကို ပညာေပးမႈေတြ လုပ္ေပးေနတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရႀကီးမႈျဖစ္ တဲ့ေဒသက ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ဘာေတြ သတိထားသင့္သလဲ။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြကေရာ ဘာေတြ၀န္ေဆာင္မႈ ေပးေနသလဲ… လက္ရွိ ေရေဘးဒုကၡသည္ စခန္းေတြက က်န္းမာေရး အေျခအေနေတြကို သိႏုိင္ဖို႔ ျပည္နယ္ က်န္းမာေရးမႉးနဲ႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မနႏၵာခ်မ္းက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

သီတင္းတပတ္ေက်ာ္ ရွိလာၿပီျဖစ္တဲ့ ေရႀကီးမႈေၾကာင့္ ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြမွာ အခု လတ္တေလာ အေအးမိ ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆုိးနဲ႔ သာမန္၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာတာေတြ ျဖစ္ပြားေနတယ္လို႔ ျပည္နယ္က်န္းမာေရးမႉးက ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အရင္ကလည္း ေရႀကီးတာမ်ိဳးျဖစ္တတ္တဲ့ ကရင္ျပည္နယ္မွာ ကာလ၀မ္းေရာဂါ မျဖစ္ေအာင္ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြက သတိထားေဆာင္ရြက္ေနၿပီးေတာ့ ေရေဘးဒုကၡသည္ေတြကိုလည္း ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြမွာ စနစ္တက် ေနရာခ်ထားေပးတယ္လို႔ ျပည္နယ္က်န္းမာေရးမႉး ေဒါက္တာဦး၀င္းႏုိင္က ဗြီအိုေအကို အခုလို ေျပာျပပါတယ္။
“အခုေလာေလာဆယ္ေတြ႔ရတာကေတာ့ အေအးမိ၊ ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုးေလးေတြ၊ ေနာက္ သာမန္ ဝမ္းပ်က္ ဝမ္းေလွ်ာေလးေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ၾကည့္ေနတဲ့အေနအထားမွာေတာ့ က်န္းမာေရး ထိခိုက္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ မရွိပါဘူး။ ေနရာေတြကို သန္႔သန္႔ျပန္႔ျပန္႔ က်ယ္က်ယ္ဝန္းဝန္းျဖစ္ေအာင္၊ က်န္းမာေရးမထိခုိက္ႏိုင္ေအာင္၊ လိုအပ္တဲ့ စား၊ ဝတ္၊ ေနေရး ကိစၥေတြေရာ သူတို႔ရဲ႕ သန္႔ရွင္းေရးကိစၥေတြေရာ မိလႅာစံနစ္ေတြေရာ စနစ္တက်ထားရွိၿပီးျဖစ္ပါတယ္။”
အခုလို ေရႀကီးမႈျဖစ္တဲ့ေဒသေတြမွာ ေရႀကီးၿပီးေနာက္ပိုင္း ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္တတ္တဲ့ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း - ျဗဟၼစိုရ္လူမႈကူညီေရးအသင္း နာယက ေဒါက္တာ ေဒၚသန္းရင္းမာ က -
“နံပါတ္တစ္ကေတာ့ ေသာက္ေရ သံုးေရ ညစ္ပတ္ေနတဲ့အတြက္ သူတို႔ အဲဒီကေန ဝင္တဲ့ေရာဂါေတြေပါ့။ အထူးသျဖင့္ ဝမ္းေလွ်ာတဲ့ေရာဂါ။ ဝမ္းကိုက္မယ္၊ ဒီလိုဟာေတြ၊ ေနာက္တခါ-မိုးသိပ္ႀကီးတဲ့အခ်ိန္ဆို က်မတို႔ဆီမွာ တုပ္ေကြးေတြ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ဖ်ားနာတာေတြလည္းေပါမယ္။ နံပါတ္ သံုး ကေတာ့ အဲဒီအရပ္က ငွက္ဖ်ားေတြ မ်ားတဲ့အတြက္ ငွက္ဖ်ားလည္း သူတို႔ကို ဒုကၡေပးႏုိင္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၾကာလာရင္ အနာေတြ ေပါက္ၾကတာ။ အထူးသျဖင့္ ေျခေထာက္ေတြမွာ။ အမ်ားႀကီးျဖစ္တာကို ေတြ႔ရတယ္။ ပထမဦးဆံုးေတြ႔ရမွာေတာ့ ဖ်ားနာတာရယ္၊ ဝမ္းေလွ်ာတာရယ္။ ဝမ္းကိုက္တာရယ္။”
ဒါ့အျပင္ ကရင္ျပည္နယ္တြင္းက တခ်ိဳ႕ေက်းရြာမွာေတာ့ ေဒသခံေတြ အဓိက အသံုးျပဳတဲ့ ေရတြင္းေရကန္ေတြဟာ လည္း ေရျမဳပ္ကုန္တဲ့အတြက္ ေဒသခံအမ်ားစုဟာ အခုေလာေလာဆယ္ မိုးေရကို အဓိက ေသာက္သံုးလာၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ သတိထားရမယ့္အခ်က္ကေတာ့ မိုးေရခံတဲ့ ခြက္ေတြ သန္႔ရွင္းဖို႔နဲ႔ ပိုးေလာက္လန္းအႏၱရာယ္မရွိေအာင္ ေသခ်ာ အဖံုးအုပ္ထားဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း ေဒါက္တာ ဦး၀င္းႏုိင္က - ဆက္ေျပာျပပါတယ္။

“မြန္ျပည္နယ္က ႏွစ္စဥ္ မိုးေရခ်ိန္လက္မ ၁၅၀ ေလာက္ ရြာပါတယ္။ ရြာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီရာသီမွာ မိုးေရေသာက္တဲ့အေလ့အက်င့္ အလြန္ေကာင္းတဲ့ရာသီျဖစ္ပါတယ္။ မိုးေရသည္ သန္႔ၿပီးသားျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ခံတဲ့ Container ေတြရဲ႕သန္႔ရွင္းမႈကိုေတာ့ ဂ႐ုစိုက္ရပါတယ္။ ေရအိုးေရခြက္ေတြ သန္႔ရွင္းမႈမရွိရင္ေတာ့ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါေတြ ျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီ အတြက္လည္း က်ေနာ္တို႔က ေရသန္႔ေဆးျပားေတြ၊ ဖလိုရီေနရွင္းေပါ့။ ဖလုိရင္းတက္ပလက္ေတြ၊ --- ေပါင္ဒါလို႔ေခၚတဲ့ေဆးေတြကို ေထာက္ပံ့ထားပါတယ္။ အခုဆိုလို႔ရွိရင္ UNICEF ကေနလည္း ေထာက္ပံ့ေနပါတယ္။ က်န္းမာေရးဦးစီးဌာနကေနလည္း --- ေပါင္ဒါေတြကို ေထာက္ပ့ံေပးထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ေရသန္႔ေဆးရည္ ေဖ်ာ္နည္းေတြကိုလည္း သူတို႔ကို သင္ထားပါတယ္။ ေရသန္႔ေဆးရည္ေတြနဲ႔ စပ္ၿပီးေတာ့ သံုးစဲြမယ္ဆိုရင္ အႏၱရာယ္လံုးဝ မရွိပါဘူး။”

ဒါ့အျပင္ အခုလို ေရႀကီးမႈျဖစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ကရင္ျပည္နယ္ အေနအထားအရ ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ ေႁမြအႏၱရာယ္ အထူးသတိထားသင့္တယ္လို႔လည္း ေဒါက္တာဦး၀င္းႏုိင္က ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရျပန္က်သြားတဲ့အခ်ိန္ ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ကိုယ္တုိင္ အဓိကလိုက္နာ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း -

“ေကာ့ကရိတ္ဘက္က ေႁမြကိုက္ခံရတဲ့လူနာ နည္းနည္းမ်ားပါတယ္။ ေရတက္လာတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေႁမြအႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ရေအာင္ အသိပညာေပးထားပါတယ္။ ကိုက္လုိ႔ရွိရင္လည္း အသက္ဆံုး႐ႈံးမႈ မရွိရေအာင္ ေႁမြဆိပ္ေျဖေဆးေပါ့။ လက္ေထာက္က်န္းမာေရးမႉးအဆင့္အထိ အလံုအေလာက္ ထုတ္ေပးထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ လိုက္နာရမွာကေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ အစားအေသာက္ေတြနဲ႔ ေရေတြကေန မကူးစက္ေအာင္ လက္ေဆးမယ္။ ဒီလိုဥစၥာေတြကို လုိက္နာဖို႔လိုပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အစားအေသာက္ေတြကို ထမင္းထုတ္နဲ႔ေဝတဲ့စနစ္ မလုပ္ပါဘူး။ သူတို႔ကိုယ္တုိင္ ပူပူေႏြးေႏြးခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ရေအာင္ လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့  အစာအဆိပ္သင့္တာမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ ျဖစ္လို႔ရွိရင္ ခ်က္ခ်င္းကုသတဲ့ကိစၥကို အၿမဲတမ္း အသိေပးထားပါတယ္။ ေရက်ၿပီးေနာက္ပိုင္း ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ေရာဂါေတြအတြက္ လိုက္နာရမယ့္ဥစၥာေတြလည္း က်ေနာ္တို႔က ျပည္သူေတြသိရွိေအာင္ ပိုစတာေတြကို ေဆးခန္းေတြမွာ လူျမင္သာတဲ့ေနရာေတြမွာ ကပ္ထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ တုပ္ေကြးနဲ႔ အေရျပားေရာဂါကေတာ့ - တုပ္ေကြးက တခ်ဳိ႕ အေတြ႔အႀကံဳ ရွိၿပီးသားပါ။ ေဆးဝါးမပါဘဲနဲ႔တုပ္ေကြးေရာဂါ ကုသတဲ့နည္းေတြ ေဆာင္ရြက္လွ်က္ ရွိပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ ျပည္နယ္က်န္းမာေရးဌာနအေနနဲ႔လည္း ေလာေလာဆယ္ ေရႀကီးမႈျဖစ္တဲ့ ေဒသအသီးသီးကို သြားေရာက္ ၾကည့္႐ႈေပးေနတာေတြရိွေပမယ့္ ျပည္နယ္က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြ သြားေရာက္ႏုိင္ျခင္းမရွိတဲ့ ေဒသေတြကိုေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ NGO ေတြျဖစ္တဲ့ IOM တို႔၊ Save The Children တို႔နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ က်န္းမာေရးမႉးအသင္းေတြက သြားေရာက္ ၾကည့္႐ႈေပးေနတယ္လို႔လည္း ေဒါက္တာဦး၀င္းႏုိင္ က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္ရွင္။

မနႏၵာခ်မ္း (ဗီြအုိေအ)