ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား မိတၳီလာ ခရီးစဥ္တြင္း ဆႏၵျပၾကတဲ့ လူအုပ္က သူ စီးလာတဲ့ကားကုိ ၀ုိင္းအုံ ဆႏၵျပခဲ့ခ်ိန္မွာ လုံၿခံဳေရး တာ၀န္ရွိသူေတြက ထိေရာက္စြာ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ ေထာက္ျပ ေ၀ဖန္လိုက္တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သံတမန္ေရးဆိုင္ရာ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိလာႏိုင္စရာ အေၾကာင္း မရွိဘူးလို႔ ၀ါရင့္ အေမရိကန္ သံတမန္ေဟာင္း တဦးက ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရး ထိထိေရာက္ေရာက္ မကိုင္တြယ္ႏိုင္ခဲ့တာဟာ ထူးဆန္းတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ဘူးလို႔လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအဖြဲ႔ အႀကီးအကဲေဟာင္း Priscilla Clapp က ေျပာဆိုလိုက္တာပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၁၀ ရက္ၾကာခရီး သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢ ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား က သူ႔ရဲ႕ မိတၳီလာ ခရီးစဥ္အတြင္း မွာ ျမန္မာအစိုးရ ဘက္မွာ လံုၿခံဳေရးအရ ထိထိေရာက္ေရာက္ တာ၀န္ယူေပး ႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိဘူး လုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံႏုိင္ငံမထြက္ခြာခင္ ရန္ကုန္ေလဆိပ္မွာျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲအတြင္း ေ၀ဖန္ ေျပာဆုိသြားတာျဖစ္ပါတယ္။
မိတၳီလာၿမိဳ႕အ၀င္မွာ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ အသက္အႏၱရာယ္ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပမႈေတြေၾကာင့္ မိတၳီလာၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ မူဆလင္ အသုိင္းအဝိုင္းနဲ႔ ေတြ႔ဆုံဖုိ႔ စီစဥ္ထားတာကို ဖ်က္လုိက္ရတယ္လုိ႔လည္း မစၥတာ ကင္တားနား က ေျပာသြားခဲ့တာပါ။ ကုလသမဂၢ နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ သံတမန္ေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို အိမ္ရွင္ အစိုးရက ေစာင့္ၾကပ္ေပးရတာမွန္ေပမဲ့လို႔ ကမၻာတ၀ွမ္း တျခား ေဒသေတြမွာလည္း မစၥတာ ကင္တားနား တို႔လို ကုလသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ခုလို အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးနဲ႔ ႀကံဳရတာ မထူးဆန္းဘူးလို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအဖြဲ႔ အႀကီးအကဲေဟာင္း Priscilla Clapp က ေျပာပါတယ္။
“ဒီအျဖစ္အပ်က္ေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ သံတမန္ေရးပိုင္း သက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ တယ္လို႔ က်မ ေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ကမၻာတ၀ွမ္း သြားလာေနၾကတဲ့ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ေတြ၊ ကိုယ္စားလွယ္အရာရွိေတြ အားလံုးဟာ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ႀကံဳၾကရတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သံတမန္ေရးအရ ထိခိုက္မႈဘာမွရွိစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ မိတၳီလာမွာ လံုၿခံဳေရး မလံုေလာက္ဘူး ဆိုတာ က်မတို႔ အားလံုး သိၿပီးသားကိစၥပါပဲ။ လံုၿခံဳေရး အားေကာင္းခဲ့ရင္ အဲဒီေဒသမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေတာင္ ျဖစ္ခဲ့စရာ အေၾကာင္း မရွိပါဘူး။ ဒီအတြက္ကေတာ့ အထူးတဆန္းျဖစ္စရာ မရွိပါဘူး။”
ႏိုင္ငံတကာက ေရာက္လာတဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို အိမ္ရွင္ႏုိင္ငံက ေထာက္ပံ့ေပးရတာ မွန္ေပမဲ့လို႔၊ ထင္မွတ္မထားဘဲ လူအုပ္စု အလံုးအရင္းနဲ႔ ၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ခံရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး၊ လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔၀င္ေတြ ကိုယ္တိုင္ ကာကြယ္မႈ မေပးႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြ ရွိႏုိင္တယ္လို႔လည္း Priscilla Clapp က ေျပာပါတယ္။
ကုလသမဂၢ ပဋိပညာဥ္စာတမ္းအရေရာ၊ ကုလသမဂၢ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကား ခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့ တခ်ိဳ႕ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အရ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို အိမ္ရွင္ ႏုိင္ငံေတြက ကာကြယ္ေပး ရမွာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ လံုၿခံဳေရးအရ အႏၱရာယ္ပိုရွိတဲ့ ေနရာေဒသေတြမွာ ဆိုရင္ အိမ္ရွင္ ႏိုင္ငံေတြ အေနနဲ႔ သာမန္အေျခအေနမွာထားရွိတဲ့ လုံၿခံဳေရးထက္ ပိုၿပီးေတာ့ ထိေရာက္တဲ့ လံုၿခံဳေရး တုိးျမင့္ခ်ထားရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ကုလသမဂၢ အရာရွိေတြအတြက္ လံုၿခံဳေရး လက္စြဲစာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတာ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ မိတၳီလာၿမိဳ႕မွာ မစၥတာ ကင္တားနားရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္း လံုၿခံဳေရးကို ပိုၿပီး ဂ႐ုထား ေစာင့္ၾကပ္သင့္တဲ့ အေၾကာင္း တခ်ိဳ႕က ေ၀ဖန္ၾကပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ဒုတိယ၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ ကေတာ့ မစၥတာ ကင္တားနားရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ ၂၀ ေက်ာ္နဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေစာင့္ၾကပ္ေပးခဲ့တယ္လို႔ ဆိုၿပီး မစၥတာ ကင္တားနား ဘက္က ေ၀ဖန္မႈကို ျငင္းခ်က္ထုတ္ထားပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ ကင္တားနားရဲ႕ အခုတေခါက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ခရီးစဥ္ဟာ အရင္အေခါက္ေတြနဲ႔ မတူဘဲ ေဒသခံေတြရဲ႕ ဆႏၵျပမႈေတြ နဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ မူဆလင္ေတြဘက္ကေန ဘက္လိုက္ေျပာဆိုတယ္ ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ခရီးစဥ္တြင္း ဆႏၵျပမႈေတြနဲ႔ ႀကံဳခဲ့ရသလုိ၊ မိတၳီလာ ခရီးစဥ္တြင္းမွာလည္း ညမထြက္ရ ကာျဖဴးအမိန္႔ ထုတ္ထားတဲ့ၾကားကပဲ ေဒသခံေတြက သူ႔ရဲ႕ကားကို ၀ိုင္း၀န္းပိတ္ဆို႔ ဆႏၵျပခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
မခင္ျဖဴေထြး (ဗီြအုိေအ)