၈ ေလးလံုးႏွိမ္နင္းမႈနဲ႔ ဦးသိန္းစိန္

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီမုိကေရစီ ေတာင္းဆုိအုံႂကြမႈကုိ ေသြးထြက္သံယုိ ႏွိမ္နင္းခဲ့တာ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ လာတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ တခ်ိန္က စစ္တပ္ထဲမွာ အဆင့္ျမင့္ တာ၀န္ေတြ ယူခဲ့တဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ထုိစဥ္က အခန္းက႑ကုိ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဖာ္ ထုတ္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိသံေတြလည္း ထြက္ေပၚလာေနပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ပါမယ္လုိ႔ ကတိေပးထားတဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ လႈပ္ရွားမႈကုိ ေခ်မႈန္းခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္မွာ ဘယ္အတုိင္းအတာအထိ ပတ္သက္ခဲ့သလဲဆုိတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ျမင္ေနၾကတာပါ။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။

ဒီမုိကေရစီ ေတာင္းဆုိရင္း လမ္းေပၚထြက္ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ ဆႏၵျပခဲ့သူေတြကုိ အင္အားသုံး ႏွိမ္နင္းခဲ့တဲ့ စစ္တပ္ရဲ႕ အႀကီးတန္း အရာရွိတဦး တာ၀န္ယူခဲ့ၿပီး အခုအခ်ိန္မွာ တုိင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ေနတဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အေနနဲ႔ သူပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့တဲ့ အခန္းက႑ကုိ အမ်ားသိေအာင္ ေျပာသင့္တယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြ၊ တက္ႂကြသူေတြက ျမင္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ၈ ေလးလုံး လႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ ထင္ရွားတဲ့ လူထုအုံႂကြမႈကုိ ႏွိမ္နင္းရာမွာ ထဲထဲ၀င္၀င္ ပါ၀င္ခဲ့သူ တဦးအျဖစ္ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚခဲ့သူ ျဖစ္တဲ့အတြက္လည္း အခုအခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ တျဖစ္လဲ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အေနနဲ႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိဖုိ႔ လုိတယ္လုိ႔ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားမႈ အဖဲြ႔တခုျဖစ္တဲ့ Burma Campaign - UK ရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမႉး မက္ခ္ ဖာမာနား (Mark Farmaner) ကေျပာပါတယ္။

“၁၉၈၈ ခုႏွစ္တုန္းက သူဟာစစ္တပ္မွာ တပ္မႉးတဦး ျဖစ္တယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ သိရပါတယ္။ ေပါက္ၾကားခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ သံတမန္ ေၾကးနန္းတခုမွာဆုိရင္ လည္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ လူထုအုံႂကြမႈကုိ ႏွိမ္နင္းရာမွာ အေရးပါတဲ့ အထူးေနရာက ပါ၀င္ခဲ့တယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သူ႔အေနနဲ႔ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တုန္းက သူဘာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္ ဆုိတာကုိ တိတိက်က် လူသိရွင္ၾကား ေျပာဖုိ႔လုိပါတယ္။ အမွားလုပ္ခဲ့တယ္ ဆုိရင္လည္း မွားတဲ့အေၾကာင္း ၀န္ခံၿပီး၊ ေတာင္းပန္သင့္ပါတယ္။”

၁၉၈၈ ခုႏွစ္တုန္းက ဒီမုိကေရစီ ရရွိေရး ေက်ာင္းသားေတြက ဦးေဆာင္ၿပီး ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ဆႏၵျပခဲ့ၾကသူေတြကုိေတာ့ စစ္တပ္က ပစ္ခတ္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ တဲ့အတြက္ လူေပါင္းေထာင္နဲ႔ခ်ီ ေသဆုံးခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီေနာက္မွာလည္း စစ္အစုိးရေတြ အဆက္ဆက္က ရွစ္ေလးလုံး လႈပ္ရွားမႈဟာ ဆူပူအုံႂကြမႈတခု အျဖစ္နဲ႔သာ သေဘာထားခဲ့ၾကတာျဖစ္သလုိ၊ တုိင္းျပည္ မတည္မၿငိမ္ အေျခအေနအထိ ႀကံဳခဲ့ရတဲ့အတြက္လည္း အာဏာကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ရတယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအတြက္လည္း လက္ရွိအစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ အပါအ၀င္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းေတြ အေနနဲ႔ ေသြးထြက္သံယုိ ႏွိင္နင္းခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္မွာ တာ၀န္ရွိခဲ့သူေတြ အျဖစ္နဲ႔ ၀န္ခံဖုိ႔ အလားအလာကေတာ့ သိပ္မရွိလွဘူးလုိ႔ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အရာရွိေဟာင္း ဦးေအာင္လင္းထြဋ္ ကျမင္ပါတယ္။

“အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ေတာ့ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ က တပ္ရင္းမႉးပါ၊ ခလရ (၈၉) မွာ။ ၈၈ ေနာက္ပုိင္းမွာ စစ္႐ုံးကုိ G-1 နဲ႔ ေရာက္လာၿပီးေတာ့မွ ေတာက္ေလွ်ာက္ေနာက္ပုိင္း အေရးအခင္းေတြ မွန္သမွ်ကုိ သမၼတႀကီးကုိယ္တုိင္ ကုိင္တြယ္ခဲ့ရတာပါ။ သမၼတႀကီးဟာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက စစ္ဦးစီးဗုိလ္မႉးႀကီး ျဖစ္တယ္။ သူဟာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သန္းေရႊ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညြန္႔၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေမာင္ေအး၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္ အပါအ၀င္ေပါ့ေလ၊ အဲဒီၾကားမွာ သူဟာ အတြင္းေရးမႉး သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ လုပ္ခဲ့ရတဲ့သူပါ။ ဒီကိစၥေတြ အားလုံးကုိ သိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီကိစၥေတြကုိ မွားတယ္၊ မွန္တယ္ ဆုိတဲ့ဟာ လက္ရွိရွိေနတဲ့ သမၼတႀကီး အပါအ၀င္ေပါ့ေလ၊ ထိပ္ပုိင္းေခါင္းေဆာင္ပုိင္းေတြ မေျပာရဲပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ involved (ပတ္သက္တဲ့) အေနအထားမ်ဳိးရွိတယ္။”

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမုိကေရစီေတာင္းဆုိ အုံႂကြမႈေတြကုိ ႏွိမ္နင္းၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ၾကာ စစ္တပ္က တုိင္းျပည္ အာဏာကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ရာက မၾကာေသးခင္ကမွ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးအရ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ေပးမယ္ဆုိတဲ့ ကတိေတြနဲ႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရ အာဏာရလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ ဒီမုိကေရစီေရွ႕႐ႈတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး
ေတြ လုပ္မယ္လုိ႔ ကတိေပးထားတဲ့ အစုိးရ အေနနဲ႔ အတိတ္က ဖုံးကြယ္ထားတာေတြကုိ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရလိမ့္မယ္လုိ႔လည္း Burma Campaign - UK အဖဲြ႔ရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမႉး မက္ခ္ ဖာမာနား ကေျပာပါတယ္။

“ပထမဆုံးအႀကိမ္ သမၼတအျဖစ္ ဦးသိန္္းစိန္ ရဲ႔မိန္႔ခြန္းထဲမွာ တပ္မေတာ္က ၈၈ ခုႏွစ္မွာ အာဏာရယူၿပီး၊ တုိင္းျပည္ကုိ ကယ္တင္ခဲ့တယ္ဆုိၿပီး ခ်ီးက်ဴးစကား ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ သူဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး သမားလုိ႔ ေျပာေနပါတယ္။ တကယ္တမ္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမယ့္သူ ဆုိရင္ေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြကုိ လမ္းေပၚမွာ ပစ္သတ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥကုိ ကာကြယ္ေနလုိ႔ မရပါဘူး။”

ဒီသီတင္းပတ္ထဲမွာပဲ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈ အဖဲြ႔တခုျဖစ္တဲ့ Human Rights Watch ကလည္း ၈ ေလးလုံး လႈပ္ရွားမႈကုိ ႏွိမ္နင္းခဲ့တာ အပါအ၀င္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းအစိတ္ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ကုိ တုိက္တြန္းခဲ့တာပါ။ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔၀င္ေတြရဲ႕ လက္ခ်က္နဲ႔ လူေတြထိခုိက္ ေသေက်ခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ၿပီး တာ၀န္ရွိသူေတြကုိလည္း အေရးယူဖုိ႔ ေတာင္းဆုိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုေအာင္လြင္ဦး (ဗီြအုိေအ)