ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသိန္းေဌးအေပၚ အေမရိကန္ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈခ်မွတ္

ေျမာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံကေန စစ္သုံးပစၥည္းေတြ မ၀ယ္ယူဖို႔ ကန္႔သတ္ထားတဲ့ ကုလသမဂၢရဲ႕ တားျဖစ္ခ်က္ကို ခ်ဳိးေဖာက္တယ္ဆုိၿပီး ကာကြယ္ေရး ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရးရုံးရဲ႕ အရာရွိခ်ဳပ္ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးကို အေမရိကန္အစိုးရက အေရးယူဒဏ္ခတ္လိုက္ပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ အဆက္သြယ္ျဖတ္မယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရက ေျပာထားေပမဲ့ တကယ္တမ္းလက္ေတြ႔မွာ ဆက္သြယ္မႈေတြ ရွိေနေသးတယ္လို႔ အကဲခတ္တခ်ိဳ႕က သံုးပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက လက္ခံလာႏိုင္တဲ့အထိ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္ျပသသင့္တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ ဆက္သြယ္စံုစမ္းထားတဲ့ မခင္ျဖဴေထြးက တင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရ မစ္ဇိုင္း သုေသသနနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဌာန အႀကီးအကဲ၊ ကာကြယ္ေရး ဌာန ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရး႐ံုး (DDI) ရဲ႕အရာရွိခ်ဳပ္၊ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသိန္းေဌး အေပၚ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ျမန္မာၾကား လက္နက္ ေရာင္းဝယ္မႈမွာ ပါဝင္ပတ္သက္မႈေၾကာင့္ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈခ်မွတ္လိုက္ေၾကာင္း အေမရိကန္ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနက အဂၤါေန႔မွာ ထုတ္ျပန္ေၾကညာ လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးဟာ ကာကြယ္ေရးဌာန ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရး႐ံုးရဲ႕ ကိုယ္စား ေျမာက္ကိုရီးယားထံကေန ျမန္မာ စစ္တပ္အတြက္ လက္နက္ေတြ ဝယ္ယူခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ဖို႔ အေမရိကန္ကို ကတိေပးခဲ့တာျဖစ္သလုိ၊ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကိုယ္တိုင္ လည္း ဒီႏွစ္ထဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ေရာက္လာခဲ့စဥ္က ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ စစ္ေရးအရ အဆက္အဆံမရွိေတာ့တဲ့ အေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္တမ္းလက္ေတြ႔မွာ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားအၾကား ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ ရွိေနေသးတာေၾကာင့္ ဒီဆက္ဆံေရးမွာ အဓိကက်တဲ့ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးကို ခုလို အေရးယူဒဏ္ခတ္လိုက္တာျဖစ္တယ္ လုိ႔ ျမန္မာစစ္ေထာက္လွမ္းေရး အရာရွိေဟာင္း ဦးေအာင္လင္းထြဋ္ က ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တုိ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဆက္ဆံေရးေကာင္းဖို႔မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဆက္ဆံေရးက အဓိက အခ်က္တခ်က္ အေနနဲ႔ ပါ ပါတယ္။ ဆုိေတာ့ က်ေနာ္သိသေလာက္ ကေတာ့ အခုခ်ိန္ထိေတာ့ လက္ရွိအစိုးရအေနနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ပါမယ္လို႔ ေျပာေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိ မၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ ကိစၥေတြကို ဆက္လက္ၿပီးေတာ့မွ ဆက္ဆံေနတုန္းပဲလို႔ က်ေနာ္တို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီကိစၥမွာ အဓိက တာ၀န္ရွိတာကေတာ့ အခု sanction အသြင္းခံရတဲ့ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌး ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန (ကက) စစ္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရးတပ္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး႐ံုးမွာ အလုပ္လုပ္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ အဲဒီအခါကတည္းက လူႀကီးမ်ားရဲ႕ အေရးေပးမႈကို ခံခဲ့ရတဲ့ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ပါ တယ္။ ဒီ့အျပင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသူရေရႊမန္းနဲ႔ ခရီးစဥ္ (ေျမာက္ကိုရီးယား) မွာလည္း ဓာတ္ပံုေတြထဲမွာၾကည့္ရင္ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေရႊမန္းနာမွာရွိတာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးပါ။ ဆိုေတာ့ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့မွ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို ကိုသိန္းေဌး ေရာက္တဲ့အခါမွာ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့မွ ဆက္မလုပ္ေတာ့ပါဘူးလုိ႔ ရွင္းျပေပမဲ့ မၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ ကိစၥေတြကိုေတာ့ ဆက္လုပ္ပါရေစ ဆိုတဲ့ဟာမ်ိဳးေတြ ေျပာခဲ့တယ္လုိ႔ က်ေနာ္ သိရပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့မွ အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ႔၊ က်ေနာ့္ အျမင္ေျပာရရင္ေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌး အေနနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယား နဲ႔ စစ္ေရးဆိုင္ရာ ကိစၥေတြမွာ အဆက္အသြယ္ လုပ္ေနတုန္းပဲလို႔ ယူဆတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မိုလို႔ အခုလို sanction list ထဲကို စာရင္းထဲကိုသြင္းတယ္လို႔ က်ေနာ္ ျမင္ပါတယ္ခင္ဗ်။”

အခုေနာက္ဆံုး အေရးယူမႈေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးနဲ႔ ေငြေၾကးအရ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္မႈ လႊဲေျပာင္းမႈေတြ မလုပ္ဖို႔ ပိတ္ပင္လိုက္ၿပီး၊ သူပိုင္ဆိုင္တဲ့ပစၥည္းေတြ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ရွိခဲ့ရင္လည္း ထုတ္သြင္းလို႔မရေအာင္ ပိတ္ပင္ဖို႔ အေရးယူလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ခံ၊ DDI ကာကြယ္ေရး ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရး႐ံုး ကိုလည္း ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံကေန စစ္ပစၥည္းေတြ ၀ယ္ယူခဲ့မႈနဲ႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ကတည္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အေရးယူပိတ္ဆို႔တဲ့ စာရင္းမွာ ထည့္သြင္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အခုအေရးယူမႈဟာ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးကိုသာ အဓိက ပစ္မွတ္ထားတာ ျဖစ္ၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈ ျဖတ္ေတာက္ဖို႔ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေျခလွမ္းေတြ ဆက္လက္ယူေနတဲ့ ျမန္မာအစိုးရအေပၚ ပစ္မွတ္ထားတာ မဟုတ္ေၾကာင္း ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လို႔ ခုလို ျမန္မာအစိုးရ ထိပ္တန္းအရာရွိတေယာက္ အေပၚ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈခ်မွတ္တာဟာ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရးမွာ အေႏွာက္အယွက္ ျဖစ္လာႏိုင္သလုိ၊ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔လည္း ၀ါရွင္တန္မွာရွိတဲ့ ျမန္မာသံ႐ံုးမွာ အမႈထမ္းခဲ့ဖူးသူ ဦးေအာင္လင္းထြဋ္က ေျပာပါတယ္။

“ယခင္ကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေျမာက္ ကိုရီးယားနဲ႔ စစ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ကိစၥကို ျမန္မာ အစိုးရ န၀တ၊ နအဖ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္မွာ ေျဗာင္လိမ္ ၿပီးေတာ့ ျငင္းခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က သံ႐ံုးမွာရွိစဥ္က အေမရိကန္အစိုးရကိုေရာ၊ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြကိုေရာ က်ေနာ္တုိ႔အထက္ရဲ႕အမိန္႔အရ ေျဗာင္ပဲ က်ေနာ္တို႔ လိမ္ခဲ့ရဖူးပါတယ္။ အခုခ်ိန္ထိလည္း ဒီအေပၚမွာ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ သံသယရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မိုလို႔ အေမရိကန္အစိုးရကို သံသယေပ်ာက္ေအာင္ေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းနဲ႔ လုပ္ျပေစခ်င္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ သူတို႔ေျပာထားတယ္။ အႏုျမဴစီမံကိန္းေတြ မလုပ္ဘူးဆိုရင္လည္း မလုပ္ဘူးဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို စစ္ေရးေရးအဖြဲ႔ တဖြဲ႔ကို ခြင့္ျပဳသင့္တယ္။ အလားတူပဲ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ မလုပ္ေတာ့ပါဘူးဆိုရင္ လည္း ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ မလုပ္ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို၊ တျခား အထူးအေထြမရွိပါဘူး။ ကလတ စက္႐ံုေတြကိုသာ စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ေတြ စစ္ေဆးခြင့္ျပဳမယ္ဆိုရင္ ဒီကိစၥက ရွင္းသြားပါလိမ့္မယ္ခင္ဗ်။”

၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလကခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၁၈၇၄ အရ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားထံက စစ္ပစၥည္း ဝယ္ယူမႈနဲ႔ တျခား အေထာက္အကူေတြ ရယူျခင္းကို တားျမစ္ ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံကေန စစ္သုံးပစၥည္းေတြ မ၀ယ္ယူဖို႔ ႏုိင္ငံတကာက ေတာင္းဆုိခ်က္ကို ျမန္မာအစိုးရ ကာကြယ္ေရးပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေရးအရာရွိခ်ဳပ္ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးက လ်စ္လ်ဴရႈ႕ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အၾကမ္းဖက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနက ဒုတိယ လက္ေထာက္ ၀န္ႀကီး တဦးျဖစ္တဲ့ David Cohen က ေျပာပါတယ္။

ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးဟာ လက္ရွိ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ လက္ထက္မွာ ၂၀၁၃ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလအထိ နယ္စပ္ေရးရာဌာန ျပည္ေထာင္စု ဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ ျဖစ္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း သူရဦးေရႊမန္းရဲ႕ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေျမာက္ ကိုရီးယားခရီးစဥ္မွာ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌးလည္း လုိက္ပါခဲ့ၿပီး၊ ေျမာက္ကိုရီးယားက လက္နက္စက္႐ံုေတြကုိ သြားေရာက္ေလ့လာ ခဲ့တဲ့ေၾကာင္း သတင္းေတြလည္း ထြက္ေပၚခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

မခင္ျဖဴေထြး (ဗီြအုိေအ)