ဦးသိန္းစိန္နဲ့ လူ့အခြင့္အေရး ကိစၥ

ျမန္မာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ ျဗိတိန္ ခရီးစဉ္ အတြင္း လူ့အခြင့္အေရး ကိစၥေတြ နဲ့ စပ္လ်ဉ္း ျပီး ျမန္မာ သမၼတကို ဖိအားေပး တိုက္တြန္း သြားဖို့ လူ့အခြင့္အေရး အဖဲြ့ေတြက တိုက္တြန္း နိွုးေဆာ္ ခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာ ျပည္က မြတ္ဆလင္ ေတြ အေပၚ ရက္စက္တဲ့ လူ့အခြင့္အေရး ခို်းေဖာက္မႈ ေတြ ကူ်းလြန္ ခဲ့တာ ေတြကို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ဖို့၊ နိုင္ငံေရး အက်ဉ္းသားေတြ လွြတ္ေပးဖို့နဲ့ နိုင္ငံတကာ စံခိ်န္မီ ဥပေဒ ေတြ ျပဌာန္း ေပးဖို့ Human Rights Watch လူ့အခြင့္အေရး ေစာင့္ျကည့္ အဖဲြ့က ေတာင္းဆို ပါတယ္။

လူ့အခြင့္အေရး ေစာင့္ျကည့္ အဖဲြ့ရဲ့ သုေတသန လုပ္သူေတြ ျမန္မာ နိုင္ငံ တြင္းကို အျကိမ္ျကိမ္ သြားခဲ့ပါတယ္။ ရခိုင္ ျပည္နယ္ ကိုလည္း ေရာက္ပါတယ္။

အဲဒီမွာ မ်က္ျမင္ သက္ေသေတြ ကိုယ္တိုင္ ခံစားရသူ ေတြနဲ့ ေတြ့ဆံုျပီး ေလ့လာ ေတြ့ရိွခ်က္ ေတြကို ျပီးခဲ့တဲ့ ဧျပီလက အစီရင္ခံစာ ေရးခဲ့ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ လူ့အခြင့္အေရး ဘယ္လို ခို်းေဖာက္ခံ ေနရတယ္ ဆိုတာ အစီရင္ခံစာ တေစာင္ ျပည့္ျပည့္ စံုစံု ေရးခဲ့ ပါတယ္။

ျပီးေတာ့ အခု ပဋိပကၡ ေတြဟာ လူမို်း တမို်းနဲ့ တမို်း နွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ မုန္းတီးမႈ တခုထဲ မကပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ၂ဝ၁၂ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ တိုက္ခိုက္မႈ ေတြမွာ အစိုးရနဲ့ ျပည္နယ္ တာဝန္ရိွ သူေတြ ပါေနတာ ေတြ့ရတဲ့ အတြက္ ဒါဟာ ethnic cleansing ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြကို သူတို့ရဲ့ေနရာ ေဒသေတြ ကေန အတင္း ေျပာင္းေရွြ့ျပီး သုတ္သင္ ရွင္းလင္းတာ လို့ HRW က ေရးသားပါတယ္ ။

ကင္မရြန္း လုပ္ရမွာက

ေဒးဗစ္ ကင္မရြန္း နဲ့ ဦးသိန္းစိန္ ေတြ့တဲ့အခါ ဒီျပစ္မႈ ေတြမွာ ဘယ္သူ့မွာ တာဝန္ ရိွတယ္ ဆိုတာ ကုလသမဂၢလို နိုင္ငံတကာနဲ့ ပူးေပါင္းျပီး အစိုးရက ေဖၚထုတ္ အေရးယူဖို့ ဖိအား ေပးဖို့ လူ့အခြင့္အေရး အဖဲြ့ေတြက တိုက္တြန္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့ ဧျပီလ ကပဲ ျမန္မာနိုင္ငံ အေပၚ ပိတ္ဆို့ အေရးယူမႈ ေတြထဲက လက္နက္ တင္ပို့ေရာင္းခ်မႈ ကလဲြလို့ အားလံုးလိုလို ေလွ်ာ့ခ် လိုက္ပါျပီ။ အဲဒီတုန္း ကလည္း ဒါဟာ အခိ်န္မတန္ေသးဘူး ဆိုျပီး HRW က ေထာက္ျပ ေဝဖန္ခဲ့ ပါတယ္။

အခု ျဗိတိန္ အေနနဲ့ စီးပြားေရး ကုန္သြယ္ေရး သံတမန္ေရး က႑ေတြ ကေန တြန္းအားေပး နိုင္ေသးပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္တယ္ ဆိုေပမယ့္ ဦးသိန္းစိန္က သမၼတ အိုဘားမားကို ကတိ ေပးထားတဲ့ အတိုင္း လူ့အခြင့္အေရး ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္မယ္ ဆိုတာ အခို့်ပဲ ေဆာင္ရြက္နိုင္ ပါတယ္။

ကုလသမဂၢ လူ့အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာရံုး ျပည္တြင္းမွာ ဖြင့္ခြင့္ ေပးမယ္လို့ ကတိျပု ေပမယ့္ အခုထိ ဘာမွ ျဖစ္မလာ ေသးပါဘူး။ ဒီကိစၥေတြကို ေဒးဗစ္ ကင္မရြန္းေရာ ဝီလံ်ဟိတ္ပါ ေျပာဆို တိုက္တြန္းဖို့ လိုပါတယ္။

လ်စ္လူ် မရႈနိုင္

၂နွစ္အတြင္း ေရြးေကာက္ပဲြ ေတြက တဆင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုျကည္နဲ့ ပါတီဝင္ ေတြ နိုင္ငံေရး လုပ္လာနိုင္တာ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ အခို့် ရလာျပီး အင္ဂီ်အိုေတြ သြားလာ လႈပ္ရွားနိုင္တာ ေတြဟာ ျကိုဆို ထိုက္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ရခိုင္ ကခ်င္ရွမ္း စတဲ့ ျပည္နယ္ေတြမွာ လူ့အခြင့္အေရး ခို်းေဖာက္တာ၊ ညွဉ္းပန္း နိွပ္စက္ တာေတြကို လ်စ္လူ်ရႈ ထားလို့ မျဖစ္ပါဘူး။

စီးပြားေရး ျပုျပင္ေျပာင္းလဲ လာေပမယ့္ စစ္တပ္က စီးပြားေရးမွာ လက္ဝါးျကီး အုပ္ထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲ ေတြဟာ ေနာက္ေျကာင္း ျပန္မလွည့္ေအာင္ ခိုင္မာတယ္ ဆိုတာ ေျပာဖို့ အေဝးျကီး လိုပါေသးတယ္။

ဆက္ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲေအာင္ နိုင္ငံတကာ အားေပး ေထာက္ခံမႈ လိုသလို အေျခခံ လူ့အခြင့္အေရး ကိုလည္း နိုင္ငံတကာ စံနႈန္းအတိုင္း လိုက္နာေအာင္ ဆက္ဖိအား ေပးဖို့ လိုလိမ့္မယ္လို့ HRW ျဗိတိန္ ဒါရိုက္တာ David Mepham က ဘီဘီစီကို ေျပာျကား ပါတယ္။

ဘီဘီစီ (ျမန္မာပုိင္း)