ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရ ေနာက္က်ိေသာ္လည္း ေရေရာင္းအားက က်ဆင္းမသြား

မံုရြာ၊ ၂၅

စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသၾကီးအား ေက်ာရိုးသဖြယ္ သြယ္တန္းစီးဆင္းလ်က္ရွိေသာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ၾကီးသည္ ယခု အခါ ျမစ္ေရၾကီးသည္႔ ရာသီခ်ိန္ကိုေရာက္ရွိသျဖင္႔ ေရမ်ားေနာက္က်ိေနေသာ္လည္း လက္တြန္းေရစည္လွည္းမ်ား ျဖင္႔ ခပ္ယူေရာင္းခ်ေနသူမ်ားအဖို႔ ေရေရာင္းအားက က်ဆင္းသြားျခင္းမရွိေၾကာင္း ေရသည္အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးမွ ေျပာျပသည္။

“ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရ ဘယ္ေလာက္ပဲေနာက္က်ိက်ိ ေသာက္သံုးေရအျဖစ္ ၀ယ္ယူသံုးစြဲေနသူမ်ားကေတာ႔ ေက်ာက္ခ်ဥ္ထည္႔ျပီး ေရၾကည္ေအာင္လုပ္ကာ သံုးစြဲက်ပါတယ္။ ေရေရာင္းအားက က်ဆင္းမသြားပါဘူး ..” ဟု ၎မွ ဆက္လက္၍ ေျပာျပသည္။

မံုရြာျမိဳ႕ေပၚရွိ စားေသာက္ဆိုင္ၾကီးမ်ားသည္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရအား ေသာက္သံုးေရအျဖစ္ မိရိုးဖလာအရ အသံုးျပဳလာခဲ႔ရာ ယခုထိတိုင္ေအာင္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ျမစ္ေရက်ဆင္းသည္႔ ရာသီခ်ိန္မ်ားတြင္ အခုေရခပ္၊ အခုသံုးစြဲ၍ရေသာ္လည္း ျမစ္ေရၾကီးသည္႔ကာလတြင္ ေရေနာက္က်ိမႈတစ္ရပ္ေၾကာင္႔ ေက်ာက္ခ်ဥ္မ်ားထည္႔ကာ ေရၾကည္လင္ေအာင္ျပဳလုပ္ျပီးမွ သံုးစြဲရသည္ဟု စားေသာက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္ တစ္ဦးမွ ျမစ္ေရသံုးစြဲမႈ အေျခအေနအား ရွင္းျပေျပာဆိုသည္။

ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရ ေနာက္က်ိမႈ အေျခအေနမွာ လြန္ခဲ႔ေသာ ဆယ္ႏွစ္ခန္႔ကာလမွ စတင္ျပီး ပိုမိုဆိုးရြာလာခဲ႔ ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေရအရင္းအျမစ္ႏွင္႔ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ဦးစီးဌာနရွိ ပညာရွင္မ်ား၏ ေလ႔လာစီစစ္ ခ်က္ မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရသည္ လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္မ်ားစြာခန္႔က ေရအရည္အေသြး စံခ်ိန္စံ ညႊန္းျပည္႔မီခဲ႔ေသာ္လည္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးယိုယြင္းလာမႈအေပၚ မွီတည္း၍ ေရအရည္အေသြးမ်ား ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚလာရေၾကာင္း ၊ ျမစ္ဖ်ားပိုင္းေဒသ၌ ေရႊသတၳဳလုပ္ငန္းမ်ားမွ စြန္႔ပစ္ေရႏွင္႔ စြန္႔ပစ္ေျမစာမ်ား ေၾကာင္႔လည္း ျဖစ္နိုင္ဖြယ္ရာရွိေၾကာင္း အဆိုပါ မွတ္တမ္းမ်ားက ဆိုသည္။

“ ျမစ္ေရေနာက္က်ိမႈေလ်ာ႔ခ်နိုင္ေရးနဲ႔ ေရအရည္အေသြး ထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားကို အရွိန္အဟုန္နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ေရမိုင္(၃၇၂)မိုင္ရွည္လ်ားတဲ႔ ဟုမၼလင္း ဆိပ္ကမ္းကေန မံုရြာဆိပ္ကမ္း အထိ ေရနမူနာမ်ားကို ခပ္ယူစစ္ေဆးတာမ်ိဳး ျပဳလုပ္ေနပါတယ္။ ျမစ္ဖ်ားပိုင္း (၃၄) ေနရာရွိ ေရေနာက္က်ိမႈ ( Turbidrity ) အပါအ၀င္ ျဒပ္ခြဲစမ္းသပ္နိုင္တဲ႔ ၊ ျဒပ္အမ်ိဳးအစား( Parcimeters ) (၁၃)ခုနဲ႔လည္း စမ္းသပ္ေနပါ တယ္” ဟု ေရအရင္းအျမစ္ဆိုင္ရာ ေလ႔လာစမ္းစစ္သူ ပညာရွင္တစ္ဦးမွ ေျပာျပသည္။

ကမၻာ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ (WHO) အဖြဲ႔ၾကီးမွ သတ္မွတ္ထုတ္ျပန္ထားေသာ စံခ်ိန္စံညႊန္းျပည္႔မီသည္႔ ေရအ ရည္အေသြးမွာ ျမစ္ေရအခ်ိဳးအစား (၀ ဒသမ ၃၇၁) အၾကား ကယ္လိုရင္း(၂၇၁၀)အၾကားတြင္ ေရအရည္အေသြး(Ph - ၆ ဒသမ ၅(ရ) ႏွင္႔ Ph - ၉ ဒသမ ၂ ) တည္ရွိရန္ႏွင္႔ ေရေနာက္က်ိမႈပမာဏ (၂၀ - Mtu) ထက္မနည္းေစရန္ ထုတ္ျပန္ထားသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။

“ ေမာ္ေတာ္သြားတဲ႔အခါ ျမစ္ေရကို အခုခပ္ျပီး အခုသံုးလို႔ရနိုင္တဲ႔ အေျခအေနမရွိေတာ႔ပါဘူး။ ေရကိူခပ္ျပီး ၾကည္ေအာင္ေလွာင္ထားရပါတယ္။ ေက်ာက္ခ်ဥ္ထည္႔ျပီး ေရအနယ္ထိုင္ေအာင္ အခ်ိဳ႕ကေတာ႔လုပ္က်တယ္။ ဒါ ေပမဲ႔ ေသာက္ေရအျဖစ္ သံုးစြဲတာအလြန္နဲသြားပါျပီ။ ေရသန္႔ကိုပဲ ၀ယ္ယူသံုးစြဲက်ပါတယ္..” ဟု မံုရြာ - ဟုမၼလင္း ေျပးဆြဲလ်က္ရွိေသာ ကုန္တင္ေရယာဥ္ပိုင္ရွင္ တစ္ဦးမွလည္း ျမစ္ေရသံုးစြဲမႈ အေနအထားမ်ားကို ေျပာျပသည္။

ခ်င္းတြင္းျမစ္ေၾကာင္းတေလ်ာက္ရွိ ေရနက္ေနရာ (၂၃)ေနရာ၌ ေရအရည္အေသြးဆိုင္ရာ သုေတသနျပဳ ခ်က္မ်ားအရ သံျဒပ္ပါ၀င္မႈပမာဏ ( ၀ ဒသမ ၆ )ရွိသည္႔အတြက္ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းသံုး သံထည္ပစၥည္းမ်ားအား သံေခ်း၊ သံညွိတက္လြယ္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း၊ ကယ္လိုရင္းျဒပ္ေပါင္း ပါ၀င္မႈမ်ားျပားေသာေရအား (၁၅)ႏွစ္၀န္းက်င္ခန္႔ ေသာက္သံုးေရအျဖစ္ သံုးစြဲမည္ဆိုပါက ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္နိုင္ဖြယ္ လမ္းစအားေတြ႔ရွိရေၾကာင္း၊ ေနာက္က်ိေန သည္႔ေရအခ်ိဳးအစားသည္ ေရထဲ၌ေပ်ာ္၀င္ေနေသာ ေအာက္စီဂ်င္ျဒပ္အား ေလ်ာ႔ခ်ေစနိုင္သည္႔အတြက္ က်န္းမာ ေရးဆိုင္ရာ အေထာက္အကူျပဳေပးနိုင္စြမ္း အလြန္နည္းပါးလ်က္ရွိေၾကာင္း သုေတသန ဆိုင္ရာမွတ္တမ္းမ်ားမွ ဆိုသည္။

ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရၾကီးသည္႔ ရာသီအခ်ိန္တြင္ ေရေနာက္က်ိမႈမ်ားျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိရာ ေရဂါလံ(၅၀)စည္ တစ္ စည္လ်င္ ၈၀၀ က်ပ္မွ ၁၀၀၀ က်ပ္အၾကား ေပး၍ ၀ယ္ယူသံုးစြဲသူမ်ားေၾကာင္႔ ေရေနာက္က်ိမႈရွိေသာ္လည္း ေရ ေရာင္းအားက က်ဆင္းမသြားေၾကာင္း သိရွိရသည္။

သတင္း+ ဓာတ္ပံု = ကိုတိုး (ခ်င္းတြင္း)