အေျခခံလုပ္ခသတ္မွတ္ေရး ဌာနဆိုင္ရာနဲ႔ အလုပ္သမားသမဂၢေတြႀကိဳးပမ္း

အလုပ္သမားေတြနစ္နာမႈနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး အေျခခံလုပ္အားခလစာ သတ္မွတ္ႏိုင္ေရး ဥပေဒမူၾကမ္းကို ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးကတဆင့္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထံ တင္သြင္းအတည္ျပဳႏိုင္ေရး အလုပ္သမားဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ အခုလို အေျခခံလုပ္အားခလစာ ဥပေဒျပဌာန္းလာႏိုင္တဲ့အခါ နစ္နာဆံုး႐ံႈးေနရတဲ့ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္ေတြအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ရွိလာႏုိင္စရာရွိေပမဲ့ အလုပ္ရွင္ အလုပ္သမားၾကား ဆႏၵျပမႈေတြျဖစ္လာတဲ့အခါ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ကိုင္တြယ္ခ်ဥ္းကပ္ပံုေတြကိုလည္း ျပဳျပင္သင့္တယ္လို႔ ဥပေဒပညာရွင္ေတြ က ေထာက္ျပေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို ဆက္သြယ္စံုစမ္းထားတဲ့ မဆုမြန္က တင္ျပထားပါတယ္။

လုပ္အားခ မမွ်တမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အလုပ္ရွင္၊ အလုပ္သမားျပႆနာေျပ လည္ေရး အလုပ္သမားေတြအတြက္ အေျခခံလုပ္အားခလစာ ဥပေဒမူၾကမ္းကို အလုပ္သမားဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ရထားတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ပူးေပါင္း ေရးဆြဲေနၾကတယ္လို႔ အလုပ္သမားေရး လႈပ္ရွားသူေတြ က ေျပာပါတယ္။ အခုဆိုရင္ အေျခခံလုပ္အားခ လစာသတ္မွတ္ႏိုင္ေရး မူၾကမ္းကို ေရးဆြဲၿပီး ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးကတဆင့္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတဆီ တင္သြင္း အတည္ျပဳဖို႔ ျပင္ဆင္ေနၾကၿပီျဖစ္ပါတယ္။

အေျခခံလုပ္အားခ နည္းပါးၿပီး အလုပ္ခ်ိန္နဲ႔လုပ္အား မမွ်တလို႔ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ဆံုး႐ႈံး နစ္နာရသူေတြအတြက္ အေျခခံလုပ္အားခ လစာသတ္မွတ္တဲ့ေနရာမွာ ဘက္လိုက္မႈကင္းၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိဖို႔ ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမား ဥပေဒေတြရဲ႕ စံခ်ိန္စံႏႈန္းနဲ႔ အညီ ေရးဆြဲသင့္တယ္လို႔ အလုပ္သမားအေရး လူပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ဥပေဒပညာရွင္ေတြက ေ၀ဖန္ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း စက္႐ံုတခ်ိဳ႕မွာ လုပ္အားခလစာ မမွ်တမႈေတြေၾကာင့္ အလုပ္သမား ဆႏၵျပပြဲေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပအလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ ဖမ္းဆီးအေရးယူခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ နစ္နာမႈေတြအေပၚ အလုပ္သမားဝန္ႀကီးဌာနဘက္က အလုပ္သမားသမဂၢေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး အလုပ္သမားေတြအတြက္ အေျခခံလုပ္အားခလစာ မွ်တမႈရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတာျဖစ္တယ္လို႔ အလုပ္သမားေရးလႈပ္ရွားသူ မအိေရႊစင္ညြန္႔က ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။

“အဓိက က လုပ္ခလစာနည္းတာပဲ။ လုပ္ခလစာနည္းတယ္။ အေျခခံလစာက သတ္မွတ္ထားတာ သံုးေသာင္း၀န္းက်င္ပဲ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ လုပ္ခလစာမလံုေလာက္ေတာ့ ဆႏၵျပမႈေတြ ခဏခဏျဖစ္တယ္။ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကၿပီးေတာ့ ျပႆနာရွာေတာ့ မလိုလားအပ္တဲ့ကိစၥေတြ၊ ဥပမာ ေတာ္၀င္ကိစၥမ်ိဳးဆိုရင္ အလုပ္သမားေတြ ခုခ်ိန္ထိ ေထာင္ထဲေရာက္ေန တယ္ေလ။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ကိစၥေတြျဖစ္တာကိုလည္း အစိုးရအရာရွိပိုင္းေတြက သိမွာပဲ။ နားလည္မွာပဲ။ အဲဒီအတြက္ လုပ္ခလစာဥပေဒ ျပဌာန္းတာေတာ့ လုပ္ရမယ္။ ဥပေဒေတြကို ေသခ်ာျပင္ဆင္ေရးဆြဲေပါ့။ အဲဒါေရးၿပီးလို႔ရွိရင္ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးကေနၿပီးေတာ့ သမၼတဆီကို တင္သြင္းမယ္။ သမၼတက လက္မွတ္ထိုးဖုိ႔ပဲ ရွိတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အသစ္ျပန္ျပဌာန္းမယ့္ အလုပ္သမားေတြအတြက္ အေျခခံလုပ္အားခလစာ ဥပေဒမွာ ဥပေဒေၾကာင္းအရ တရားမွ်တမူရွိၿပီး အလုပ္ရွင္၊ အလုပ္သမား သေဘာတူလက္ခံႏုိင္မယ့္ အခ်က္ေတြ ပါဝင္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမားဥပေဒေတြနဲ႔အညီ ျပဌာန္း သင့္တယ္လို႔ အၾကံေပးခ်င္ေၾကာင္းလည္း ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္အဖြဲ႔က ဥပေဒပညာရွင္ ဦးသိန္းသန္းဦးက ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။

“အနည္းဆံုးလုပ္ခလစာဥပေဒက ျမန္မာျပည္မွာ အရင္တုန္းကရွိၿပီးသား ဥပေဒေပါ့။ အဲဒီဥပေဒက ေခတ္နဲ႔မေလ်ာ္ညီေတာ့လို႔ ဒါ အသစ္ျပန္ေရးဆြဲတဲ့ သေဘာ။ အလုပ္သမား၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ပါတာ ေကာင္းပါတယ္။ ILO တို႔ဘာတို႔လည္း ပါသင့္တာေပါ့ဗ်ာ။ အဖြဲ႔အစည္းစံုေပါ့။ ဥပေဒပညာရွင္ေတြလည္း ပါလာရင္ ေကာင္းတာေပါ့။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကတည္းက ေတာက္ေလွ်ာက္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လိႈင္သာယာနယ္ စက္မႈဇံု အလုပ္သမားဆႏၵျပပြဲေတြမွာ အေျခခံလုပ္အားချပႆနာက စတည္တာေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြက မွ်တမႈမရွိဘူးဆိုတဲ့ဟာေတြ ရွိတာေပါ့။ ဥပေဒနဲ႔ညီသြားေအာင္ ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းနဲ႔ညီေအာင္ လုပ္ကိုင္ႏုိင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”

အခုလို ႏုိင္ငံတ၀ွမ္းျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးဆံုး႐ံႈးမႈနဲ႔ အေျခခံလုပ္အားခလစာ နည္းပါးမႈေၾကာင့္ ဆႏၵျပမႈေတြျဖစ္ေပၚ လာၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ အလုပ္သမားေတြဘက္က ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို အလုပ္ရွင္၊ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းႏုိင္ဖို႔အေရး အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာ အခုဆိုရင္ ၅၀၀ ေက်ာ္သြားၿပီလို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အလုပ္ရွင္ဘက္က အလုပ္သမားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ အလုပ္သမားေတြကို ဖိအားေပးမႈေတြရွိေနတဲ့အတြက္ ခုိင္မာတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ဖြဲ႔စည္းႏုိင္ေရးက ပိုၿပီးအဓိက က်တဲ့ အေနအထားမွာျဖစ္ေနတယ္လို႔ အလုပ္သမားေရးလႈပ္ရွားသူ မအိေရႊစင္ညြန္႔က ဆက္ေျပာပါတယ္။

“တကယ္ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ရမယ့္ကိစၥက အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ခိုင္ခိုင္မာမာ ေပၚလာရမယ္။ တကယ္လိုအပ္တာက သမဂၢအဆင့္၊ တကယ္ခိုင္မာတဲ့ သမဂၢအဆင့္ရမွ၊ အဲဒီသမဂၢေတြကလည္း လြတ္လပ္စြာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိေတာ့မွ ဒါက အခြင့္အေရးရမွာ။ လက္ရွိအေျခအေန ေရးဆြဲမယ့္ ဟာက လက္ရွိအေျခအေနကာလတိုအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အေျခခံ၊ လုပ္ခလစာ ဥပေဒျဖစ္တယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ေနာက္ထပ္ လိုအပ္တာေတြကို အလုပ္သမားသမဂၢေတြက စုေပါင္း လုပ္သြားရမွာေပါ့ေနာ္။”

အလုပ္ရွင္၊ အလုပ္သမားၾကား ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ျပႆနာ အခက္အခဲေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့ေနရာမွာ သက္ဆုိင္ရာ တာဝန္ရွိခံုသမာဓိအဖြဲ႔ေတြက စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့အခါ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးကို ဘက္လိုက္မႈမရွိဘဲ တိတိက်က် သမာသမတ္ရွိရွိ ေဆာင္ရြက္စီစဥ္ေပးဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔လည္း ဦးသိန္းသန္းဦးက ေျပာပါတယ္။

“အခုဟာကေတာ့ ျပႆနာရွိတယ္ဗ်ာ။ အခုဆိုၾကပါစို႔။ ခံုသမာဓိအဖြဲ႔ကေန ျဖန္ေျဖၿပီးေတာ့ အလုပ္ရွင္အလုပ္သမား ၾကားမွာ ျဖန္ေျဖၿပီးေတာ့ သတ္မွတ္လိုက္တဲ့ ကတိက၀တ္ေတြ ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အလုပ္ရွင္ဘက္က လိုက္နာရမယ့္ ကတိက၀တ္ေတြ ရွိတယ္။ အလုပ္သမားဘက္က လုိက္နာရမယ့္ ကတိက၀တ္ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီလို ကတိက၀တ္ေတြ ရွိေပမဲ့ အလုပ္ရွင္ေတြဘက္က မလိုက္နာတဲ့အခါက်ေတာ့ အလုပ္သမားေတြက ဘာမွလုပ္လို႔မရတာေတြ ရွိတယ္။ အလုပ္သမားေတြဘက္က အေတာ္ အခက္အခဲေတြ႔တယ္။ ေနာက္ အလုပ္ရွင္နဲ႔ျပန္ၿပီးေတာ့ အမႈျဖစ္ႏုိင္တဲ့၊ ျပႆနာရွာႏုိင္တဲ့အင္အားလည္း သူတို႔မွာ မရွိေတာ့ အခက္အခဲေတြ႔ရတယ္။ အခုဟာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ဒီမွာ အဲဒီအခ်က္ေတြပါ ပါမယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ၾကားရတယ္ခင္ဗ်။ အဲဒါေတြပါရင္ေတာ့ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာပါပဲ။”

ျမန္မာႏုိင္ငံတ၀ွမ္းက အလုပ္သမားေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ရဲ႕အလုပ္သမား အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္ေတြအတြက္ အလုပ္႐ံုေတြ သက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ေရွ႕မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပမႈေတြဟာ ေနရာအႏွံ႔ ျဖစ္ပြားေနခဲ့ တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုဆႏၵျပမႈေတြျဖစ္ပြားလာတဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔အစည္း ILO အပါအဝင္ အလုပ္သမားေရး လႈပ္ရွားသူေတြ၊ အလုပ္သမားဝန္ႀကီးဌာနက တာဝန္ရွိသူေတြက ပူးေပါင္းၿပီး အလုပ္သမား သမဂၢေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ေဆြးေႏြးမႈေတြ ျပဳလုပ္ၿပီး အလုပ္သမား အခြင့္အေရးေတြ အတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိလာေနတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။

မဆုမြန္ (ဗီြအုိေအ)